Bağışıklık güçlendirici olarak bilinen zerdeçal nedir?

Havaların soğumasıyla birlikte tariflerimizin içerisine zerdeçal eklemeye başladık. O zaman gelin zerdeçala dair A'dan Z'ye her şeyi konuşalım.

Zerdeçal (Curcuma longa), zencefilgiller (Zingiberaceae) ailesine ait, sarı çiçekli ve iri yapraklı, çok yıllık otsu bir bitki türüdür. Hindistan safranı olarak da adlandırılan zerdeçalın kökeni Güney Asya'dır. Zerdeçal ayrıca safran kökü, sarı boya ve zerdeçöp olarak da adlandırılmaktadır. Zerdeçal Pakistan, Hindistan, Çin ve Bangladeş dahil olmak üzere Asya'nın tropikal iklimlerinde yetişmektedir. Zerdeçal bitkisinin toprak altında kalan ana kökleri, armut veya yumurtaya benzer şekildedir. Rizomların iç kısmı sarı renk iken üst bölümü sarımsıdır. Zerdeçal bitkisi acımsı bir lezzete sahiptir. Zerdeçal tozu ise topraksı, hardal benzeri bir kokuya ve sıcak, acı bir karabiber aromasına sahiptir. 

Zerdeçal kapsülleri, çayları, tozları ve özleri ticari olarak temin edilebilen zerdeçal ürünlerinden bazılarıdır.

Zerdeçal bitkisinin farklı kullanım alanları bulunmaktadır. Zerdeçal, ipek kumaşların ve ince derilerin renklendirilmesinde kullanılmaktadır. Aynı zamanda, eski yıllarda turnusol kağıdı yerine zerdeçal kağıdı kullanılmıştır. Baharat olarak kullanımında ise ilk olarak zerdeçal bitkisinin köklerinin suda kaynatılır ve kurutulur. Ardından koyu sarı tonundaki kök sapları öğütülür. Ortaya çıkan baharat, çeşitli et ve sebze yemeklerinin içerisine lezzet katmak için kullanılmaktadır.

Zerdeçalın ana aktif bileşeni kurkumindir. Güçlü bir antioksidan olmasının yanı sıra güçlü anti-inflamatuar özelliklere sahiptir. Zerdeçal genellikle osteoartrit tedavisinde kullanılmaktadır. Ayrıca saman nezlesi, depresyon ve yüksek kolesterolün tedavisinde de rol oynamaktadır.

Zerdeçal Tozu Neyden Yapılır?

Zerdeçal tozu, zerdeçal bitkisinin öğütülmüş köklerinden elde edilir. Zerdeçal temizlendikten sonra suda kaynatılır ve kurutulur. Sonrasında öğütülerek koyu turuncu ve sarı renge sahip bir toz elde edilir. 

Zerdeçal Faydaları Nelerdir?

Zerdeçalın vücuda faydaları aşağıda listelenmiştir.

• Karaciğer fonksiyonlarını iyileştirir.

Zerdeçal, antioksidan özellikleri nedeniyle son zamanlarda popülerlik kazanmıştır. Zerdeçalın güçlü antioksidan etkisi karaciğerini toksinlerden zarar görmesini önleyebilir. Bu, durum, diyabetik veya herhangi bir ilaç kullanan kişileri karaciğerde oluşabilecek zararlardan korumaya yardımcı olur.

• Sindirime yardımcı olur.

Zerdeçal, antioksidan ve antienflamatuar etkileri nedeniyle sindirime yardımcı olur. Buna ek olarak, yapılan bazı çalışmalarda zerdeçalın mide ağrısı ve IBS semptomlarını hafifletmeye yardımcı olduğu görülmüştür. 

• Kurkumin, diyabetin tedavisine yardımcı olur.

Kurkumin, diyabet ve 1 ve tip 2 diyabetli bireyleri etkileyen nefropati gibi bozuklukların önlenmesine ve tedavisine yardımcı olur.

• Artrit tedavisine yardımcı olur.

Artrit, eklemlerde iltihaplanmaya neden olan yaygın bir hastalıktır. Yapılan araştırmalarda, güçlü bir anti-inflamatuar bileşik olan kurkuminin, artrite tedavisine yardımcı olduğu ortaya çıkmıştır. 

• Kardiyovasküler hastalık riskini azaltmaya yardımcı olur.

Kurkumin, kalp hastalığını önlemeye yardımcı olan antienflamatuar özelliklere sahiptir. Kurkuminin antioksidan ve antienflamatuar özellikleri, kolesterol seviyelerinin iyileştirilmesi de dahil olmak üzere kalp hastalığına neden olan birçok etkene karşı koruma sağlamaktadır.

• Kurkumin alzheimer hastalığının tedavisine destek olur.

Alzheimer hastalığında inflamasyon ve oksidatif hasarın rol oynadığı bilinmektedir ve kurkuminin her ikisi üzerinde de faydalı etkileri bulunmaktadır. Kurkuminin, düşük BDNF (beyin kaynaklı nörotrofik faktör) seviyeleri, alzheimer gibi yaygın olarak görülen beyin hastalıklarıyla bağlantılı olduğundan, beyin dejenerasyonunu ertelemeye veya tersine çevirmeye yardımcı olmaktadır.

• Viral enfeksiyonlara karşı etkilidir. 

Kurkumin, uçuk ve grip dahil olmak üzere çeşitli virüslere karşı savaşta yardımcı olduğu bilinmektedir.

• Kötü kolesterolü düşürmeye yardımcı olur.

Yapılan araştırmalarda, zerdeçalın LDL yani kötü kolesterolü düşürmede etkili olduğunu kanıtlanmıştır.

• Cilt sağlığını iyileştirir.

Zerdeçalın antioksidan ve antienflamatuar özellikleri cildin sağlıklı görünmesine yardımcı olur. Zerdeçal, ciltteki yaraların iyileşmesinde ve akne, egzama, sedef hastalığı gibi çeşitli cilt problemleri üzerinde olumlu etkiye sahiptir. Bu özelliği ile cilt maskesi olarak kullanılabilmektedir. 

• Akciğer hastalıklarının tedavisine yardımcı olur.

Zerdeçalda bulunan kurkuminin antienflamatuar ve antioksidan özellikleri, kronik veya uzun süreli akciğer rahatsızlıklarının semptomlarını hafifletmeye yardımcı olmaktadır.

Zerdeçalın Zararları Nelerdir?

Zerdeçalın vücuda zararları aşağıda listelenmiştir.

• Demir emilimini sınırlandırabilir.
• Alerjik reaksiyonlara yol açabilir.
• İshale ve mide bulantısına neden olabilir.
• Zerdeçalın içerdiği aktif bileşenler, kan inceltici özelliği ile kanama problemlerine yol açabilir.
• Zerdeçal kan incelticiler, antidepresanlar, antibiyotikler, antihistaminikler, kalp ilaçları ve kemoterapi tedavileri ile olumsuz etkileşim potansiyeline sahiptir.
• Kan basıncını düşürebilir. 
• Zerdeçal, kan şekeri seviyelerinin çok fazla düşmesine sebep olabilir.
• Kan basıncını düşürebilir.
• Böbrek taşlarına neden olabilir.
• Bulantı, baş ağrısı ve ishal gibi yan etkilere yol açabilir.

Zerdeçal Zayıflatır mı?

Yapılan araştırmalar, zerdeçal ve kurkuminin kilo vermede etkili olabileceğini göstermektedir. Ayrıca kurkuminin sadece kilo kaybını arttırmakla kalmayıp aynı zamanda kilo alımını önlemeye, yağ dokusu oluşumunu engellemeye ve insülin duyarlılığını artırmaya yardımcı olduğu, birçok çalışmanın sonucunda ortaya çıkmıştır.

Vücut iltihabı obeziteye neden olan faktörlerden biridir. Zerdeçal, vücuttaki iltihabın azaltılmasına yardımcı olan antienflamatuar özellikler içermektedir. Güçlü bir antioksidan olan kurkumin, yağ, pankreas ve kas hücrelerindeki iltihabı azaltır. Buna ek olarak yapılan bazı araştırmalarda zerdeçalın, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, yüksek kan şekeri ve diğer metabolik sorunları azaltmaya yardımcı olduğu görülmüştür.

Zerdeçal, yağ dokusu oluşumunu azaltmaya yardımcıdır. Safra, yağların emülsifikasyonuna ve metabolizmanın düzenlenmesine yardımcı olan bir sindirim sıvısıdır. Zerdeçal, yeterli miktarda tüketildiğinde midedeki safra üretimini artırır. Bu da kilo kaybını desteklemeye yardımcı olur.

Zerdeçal Nasıl Kullanılmalıdır?

Güçlü bir tada sahip olan zerdeçal, geniş kullanım alanına sahiptir. Genellikle toz formunda kullanılmaktadır. Ancak taze hali de yemeklere çeşitli şekillerde eklenebilmektedir. Bazı araştırmalar, zerdeçalın, zeytinyağı veya hindistancevizi yağı gibi bir yağ kaynağı ve karabiber ile birleştirilerek tüketilmesinin vücudun kurkumin emilimini artırabileceğini göstermiştir.

Zerdeçal, toz hali ile çorbalara, yemeklere, smoothielere, salata soslarına ve yoğurt soslarına hafif bir lezzet için 1 ve daha yoğun bir lezzet için 2 çay kaşığı eklenerek tüketilebilir. Buna ek olarak, çırpılmış yumurta ve omlet gibi çeşitli yumurta pişirme yöntemleri ile yulaf ezmesi yapımında kullanılabilir. Karnabahar, patates, havuç ve diğer kök sebzelere sote işlemi sırasında 1 tatlı kaşığı eklenerek tüketilebilir. Unlu mamüller ve çeşitli tatlı tariflerinde de kullanılabilir.  Zerdeçal ayrıca çay olarak da içilebilir.

Zerdeçalın taze formu ise kabuklarından ayrıldıktan sonra zencefil suyu elde etmek için sıkılabilir. Elde edilen su, salata soslarına, meyve suyuna veya smoothielere ilave edilebilir. İnce dilimler halinde parçalara ayrılarak, salatalara eklenebilir. Mercimek, pirinç ve diğer tahıl bazlı yemeklerde kullanılabilir. Dilimlenerek salamura edilebilir veya çorbalara eklenebilir. Rendelenmiş haliyle, tavuk, balık veya sebzelerin marine soslarına eklenebilir. Zerdeçal, bal ve karabiber ile zerdeçal çayı yapılarak içilebilir.

Zerdeçal Ne Kadar Tüketilmelidir?

Zerdeçalın düzenli tüketimi, sağlık açısından yararlı olsa da, takviye olarak alımında dikkatli olunmalıdır. Takviye formu daha yüksek konsantrasyonda kurkumin içermektedir. Kurkumin, zerdeçal tozunda yaklaşık %3 konsantrasyonda bulunurken, takviyeler yaklaşık %95 oranında kurkumin içermektedir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından günlük vücut ağırlığının kilo (0-3 mg/kg) başına 1.4 miligramdan fazla kurkumin tüketimi önerilmemektedir. 

Ancak herkes için geçerli tek bir doz olmadığı için zerdeçal veya kurkumin içeren bitkisel takviyeleri kullanmadan önce doktora danışılması tavsiye edilir. 

Çok Fazla Zerdeçal Tüketiminin Zararı Var mıdır?

Çok fazla zerdeçal tüketimi vücutta bazı sağlık sorunlarına yol açabilmektedir. Aşırı zerdeçal tüketimi demirin emilimini azaltabilir. Bu nedenle de demir eksikliği olan kişiler tarafından dikkatli tüketilmesi önerilir. 

Zerdeçal ayrıca böbrek taşı riskinizi artırabilecek oksalatlar içerir. Bunun nedeni, okzalatların, böbrek taşlarının ana nedeni olan çözünmeyen kalsiyum oksalat oluşturmak için kalsiyum ile bağlanmasıdır. Bu nedenle de tüketiminin sınırlandırılması önerilir. 

Kurkumin  bulantı, kramp, ishal ve karın ağrısı gibi çeşitli mide ve bağırsak sorunlarına yol açabilmektedir. 

Zerdeçalda bulunan bazı bileşikler alerjik reaksiyonlara yol açabilir. Alerjik reaksiyonlar hem tüketerek hem de cilt temasından kaynaklanabilir.

Zerdeçal Tozu Nedir?

Zerdeçal tozu, zerdeçal bitkisinin kökünden elde edilen bir baharattır. Zerdeçal tozu, zerdeçal bitkisinin kaynatılması, kurutulması ve ardından öğütülmesiyle elde edilir.  Zerdeçal kökü toz haline getirildiğinde çeşidine göre sarı ve turuncu renge sahip olur. Zerdeçal tozu güçlü bir tada sahiptir ve hem tuzlu hem de tatlı tariflere lezzet katmak için eklenebilir. 100 gramında 312 kalori bulunur. 

Zerdeçal Çayı Nedir?

Zerdeçal çayı, taze zencefil kökünün veya zerdeçal tozunun sıcak suda demlenmesi ile elde edilir. Zerdeçal çayı, sıcak ve sakinleştirici bir etkisi olmasının yanı sıra, tedavi edici özelliklerinden faydalanmanın ve vücuda yeterli kurkumin almanın da iyi bir yoludur.

Zerdeçal çayı, çeşitli rahatsızlıklara karşı koruma sağlayan antienflamatuar ve antioksidan özelliklere bir içecektir. Zerdeçal çayının vücuda çeşitli faydaları bulunur. Bağışıklık sistemini güçlendirir, sindirimi ve kalp sağlığını iyileştirir, kanser ve alzheimer hastalığına karşı korur. Zerdeçal çayı, toz veya taze hali ile demlenebilir ve soğuk veya sıcak olarak içilebilir. Günde bir fincan tüketilmesi tavsiye edilir.

Zerdeçallı Yoğurt Kürü Nedir?

Yoğurt, zerdeçallı yoğurt kürü için önemli bir malzemedir. Zerdeçal yoğurt ile tüketildiğinde içindeki kurkumin maddesi ortaya çıkar. Ayrıca etkili olması için birkaç bileşenin eklenmesi önerilir. Zerdeçallı yoğurt kürü yapmak için bir  kase içerisine yaklaşık 4 tepeleme yemek kaşığı yoğurt, 1 çay kaşığı zerdeçal, 1 çay kaşığı tarçın ve 2 yemek kaşığı zeytinyağı eklenir.  Ayrıca toz zencefil ve karabiber de ilave edilebilir. Hazırlanan kürün  sabahları aç karınla, öğle aralarında, ara öğünlerde veya akşam yemeğinde günde bir porsiyon olarak tüketilmesi önerilir. 

Zerdeçal Yağı Nedir?

Zerdeçal yağı, zerdeçal bitkisinin köklerinden CO2 veya buhar distilasyonu yöntemi ile çıkarılır. Zerdeçal yağı topikal olarak geleneksel tıpta antiseptik ve akne problemlerinin tedavisinde kullanılan doğal bir cilt bakım yöntemidir. Antienflamatuar özelliği sayesinde soğuk algınlığı giderici, enflasyon, ağrı engelleyici ve olarak uygulanabilir. Ayrıca kozmetikte ve mutfakta kullanım alanına sahiptir.

Zerdeçallı Yiyecek Tarifleri Nelerdir?

• Zerdeçallı pirinç pilav
• Zerdeçallı mercimek çorbası
• Zerdeçallı makarna
• Zerdeçallı soslu tavuk sote
• Zerdeçallı tavuk çorbası
• Zerdeçallı limonata
• Zerdeçallı süt
• Zerdeçallı ekmek tarifi
• Zerdeçallı sebze Yemeği 
• Zerdeçal ve tarçınlı Kurabiye
• Zerdeçallı ananaslı smoothie
• Zerdeçallı ekmek 
• Zerdeçallı kurabiye

Zerdeçallı Kek Tarifi

Zerdeçallı kek için gereken malzemeler

• 3 adet yumurta
• 1 su bardağı şeker
• 1,5 çay bardağı sıvı yağ
• 1 su bardağı süt 
• 2 çay kaşığı zerdeçal
• 1 paket vanilya 
• 1 paket kabartma tozu
• 3 - 3,5 su bardağı un
• ¼ çay kaşığı tuz

Yapılışı

Büyük bir kapta yumurta ve şeker çırpılır. Üzerine süt ve  sıvı yağ ilave edilir. Ardından bir miktar un, toz zerdeçal, vanilya, kabartma tozu ve tuz ilave edilir ve spatula yardımıyla karıştırılır.  Sonrasında kalan un azar azar karışımı eklenir. Karışım yağlanmış kek kalıbına dökülür. Önceden ısıtılmış 180 fırında 45-50 dakika pişirilir. Fırından çıkardıktan sonra yaklaşık 5 dakika kalıpta bekletilir. Son olarak kalıptan çıkarılır ve soğumaya bırakılır. 1 dilimi ortalama 278 kaloridir.

Zerdeçallı Tavuk Çorba Tarifi

Zerdeçallı tavuk çorbası için gereken malzemeler

• 400 gram tavuk göğsü
• 1 yemek kaşığı limon suyu
• 2 su bardağı tavuk suyu
• 3 su bardağı su
• 1 adet yumurta sarısı
• 1 buçuk çorba kaşığı un
• 2 çay kaşığı toz zerdeçal
• 1 su bardağı yoğurt
• Tuz
• 2 yemek kaşığı şehriye
• Karabiber
• 1 yemek kaşığı maydanoz

Yapılışı

Tavuk göğsü tencereye alınır ve üzerine su ilave edilerek yaklaşık 40-45 dakika haşlanır. Haşladıktan sonra tavuklar ayrı bir kaba alınır ve parçalara ayrılır. Tencerede kalan tavuk suyunun üzerine parçalara ayrılmış tavuklar ve su ilave edilir. Ardından derin bir kabın içerisine un, yoğurt, limon suyu ve yumurta sarısı eklenerek çırpılır. Kaynayan çorbadan bir miktar kaseye ilave edilir. Sonrasında yavaş yavaş karışım çorbaya eklenir ve karıştırılır. Son olarak karabiber ve maydanoz eklenerek pişirme işlemine devam edilir. Sıcak servis edilir. 1 porsiyon (orta) zerdeçallı tavuk suyu çorbası yaklaşık 175 kaloridir.