Bul
App Store Google Play

Diyetkolik'i telefonunda kullan

sitede bul
Reklamsız Kullan
facebooktwitterlinkedinwhatsappmail
Diyetisyen İkra Sonel 15.10.2021 6 dakikada okunur
yorumlar
0
kaydet

C Vitamini

C Vitamini

L-askorbik asit olarak da bilinen C vitamini, bazı gıdalarda doğal olarak bulunan, diğerlerine eklenen ve besin takviyesi olarak bulunan suda çözünen bir vitamindir. İnsanlar, çoğu hayvanın aksine, C vitaminini endojen olarak sentezleyemezler, bu nedenle temel bir diyet bileşenidir 

VÜCUTTAKİ GÖREVLERİ

  • Kollajen, L-karnitin ve bazı nörotransmitterlerin biyosentezi
  • Protein metabolizmasında görev almak
  • Antioksidan özellik. Devam eden araştırmalar, antioksidan aktivitesi aracılığıyla serbest radikallerin zararlı etkilerini sınırlayarak, C vitamininin belirli kanserlerin, kardiyovasküler hastalıkların ve oksidatif stresin nedensel bir rol oynadığı diğer hastalıkların gelişimini önlemeye veya geciktirmeye yardımcı olup olamayacağını inceliyor.
  • Bağışıklık işlevinde önemli bir rol oynar
  • Bitki bazlı gıdalarda bulunan demirin biçimi olan hem olmayan demirin emilimini artırır.

C vitaminin sağlık üzerindeki bazı etkileri

1.Kanser önleme

Epidemiyolojik kanıtlar, meyve ve sebzelerin daha fazla tüketilmesinin, belki de kısmen yüksek C vitamini içeriğinden dolayı çoğu kanser türü için daha düşük risk ile ilişkili olduğunu göstermektedir. C vitamini ,kanserojenlerin oluşumunu sınırlayabilir ; bağışıklık tepkisini modüle eder; ve antioksidan işlevi sayesinde kansere yol açabilecek oksidatif hasarı muhtemelen hafifletir.

Vaka kontrol çalışmalarının çoğu, diyetle C vitamini alımı ile akciğer, meme, kolon veya rektum, mide, ağız boşluğu, gırtlak veya farinks ve yemek borusu kanserleri arasında ters bir ilişki bulmuştur. C vitamininin plazma konsantrasyonları da kanserli kişilerde sağlıklı bireylere göre daha düşüktür. 

Ancak şu anda, diyet C vitamini alımının kanser riskini etkileyip etkilemediğine dair kanıtlar tutarsızdır. Çoğu klinik deneyden elde edilen sonuçlar, tek başına veya diğer besinlerle birlikte mütevazı C vitamini takviyesinin kanserin önlenmesinde hiçbir fayda sağlamadığını göstermektedir.

2.Kalp-damar hastalığı

Birçok epidemiyolojik çalışmadan elde edilen kanıtlar, yüksek miktarda meyve ve sebze alımının kardiyovasküler hastalık riskinin azalmasıyla ilişkili olduğunu göstermektedir. Bu ilişki kısmen bu gıdaların antioksidan içeriğine atfedilebilir.

3.Yaşa bağlı makula dejenerasyonu (AMD) ve katarakt

AMD ve katarakt, yaşlı bireylerde görme kaybının önde gelen nedenlerinden ikisidir. Oksidatif stres, her iki durumun etiyolojisine katkıda bulunabilir. Bu nedenle araştırmacılar, C vitamini ve diğer antioksidanların bu hastalıkların gelişiminde ve/veya tedavisinde rol oynadığını varsaymaktadır.

  1. Soğuk algınlığı

Genel olarak, bugüne kadarki kanıtlar, en az 200 mg/gün dozlarda düzenli C vitamini alımının genel popülasyonda soğuk algınlığı insidansını azaltmadığını, ancak bu tür alımların aşırı fiziksel egzersize maruz kalan kişilerde yardımcı olabileceğini göstermektedir. C vitamini takviyelerinin kullanımı, muhtemelen yüksek doz C vitamininin anti-histamin etkisinden dolayı genel popülasyonda soğuk algınlığının süresini kısaltabilir ve semptom şiddetini iyileştirebilir [ 84 ]. Bununla birlikte, soğuk algınlığı semptomlarının başlamasından sonra C vitamini almak faydalı görünmemektedir. 

Önerilen Alımlar

  • 19 yaş ve üstü yetişkinler için önerilen miktar, erkekler ve kadınlar için günde 90 mg'dır. Hamilelik ve emzirme için miktar sırasıyla günde 90 mg ve 120 mg'dır.
  • Tolere Edilebilir Üst Alım Seviyesi (UL), sağlık üzerinde zararlı etkilere neden olması muhtemel olmayan maksimum günlük alım seviyesidir. C vitamini için UL günlük 2000 mg'dır; bu miktarın ötesine geçmek gastrointestinal sıkıntı ve ishali teşvik edebilir. 

C vitamini kaynakları

C vitamini çok çeşitli meyve ve sebzelerde bulunur.

İyi kaynaklar şunları içerir:

Diyet takviyeleri

  • Takviyeler tipik olarak, portakal suyu ve brokoli gibi gıdalarda doğal olarak oluşan askorbik aside eşdeğer biyoyararlanıma sahip olan askorbik asit formunda C vitamini içerir. 
  • C vitamini takviyelerinin diğer biçimleri arasında sodyum askorbat; kalsiyum askorbat; diğer mineral askorbatlar; biyoflavonoidler ile askorbik asit; ve kalsiyum askorbat, dehidroaskorbat, kalsiyum treonat, ksilonat ve liksonat içeren Ester-C® gibi kombinasyon ürünleri bulunur.

C Vitamini Eksikliği

İlk semptomlar;

  • Yorgunluk (muhtemelen bozulmuş karnitin biyosentezinin sonucu),
  • Halsizlik
  • Diş etlerinin iltihaplanmasını içerebilir.

Akut C vitamini eksikliği skorbüte yol açar. Skorbüt gelişimi için zaman çizelgesi, C vitamini vücut depolarına bağlı olarak değişir, ancak 1 ay içinde C vitamini alımının çok az olması veya hiç olmaması durumunda (10 mg/gün'ün altında) belirtiler ortaya çıkabilir. skorbüt hastalığının ek belirtileri arasında depresyonun yanı sıra şişmiş, kanayan diş etleri ve doku ve kılcal kırılganlık nedeniyle dişlerin gevşemesi veya kaybı yer alır. Tedavi edilmediği takdirde iskorbüt ölümcüldür.

Demir eksikliği anemisi, düşük C vitamini alımına bağlı olarak artan kanama ve hem olmayan demir emiliminin azalması nedeniyle de ortaya çıkabilir

Çocuklarda kemik hastalığı mevcut olabili.

C Vitamini Yetersizliği Riski Altındaki Gruplar

1.Sigara içenler ve pasif "sigara içenler"

Çalışmalar, kısmen artan oksidatif stres nedeniyle, sigara içenlerin sigara içmeyenlere göre daha düşük plazma ve lökosit C vitamini düzeylerine sahip olduğunu tutarlı bir şekilde göstermektedir. Bu nedenle, sigara içenlerin sigara içmeyenlere göre günde 35 mg daha fazla C vitaminine ihtiyaç duyduğu sonucuna varılmıştır. Pasif içiciliğe maruz kalmak da C vitamini düzeylerini düşürür.

2.Buharlaştırılmış veya kaynatılmış sütle beslenen bebekler

Bu uygulama C vitamini eksikliğine neden olabilir çünkü inek sütü doğal olarak çok az C vitamini içerir ve ısı C vitaminini yok edebilir

3.Sınırlı yiyecek çeşitliliğine sahip bireyler

Meyve ve sebzeler en iyi C vitamini kaynakları olsa da, diğer birçok gıdada bu besinden az miktarda bulunur. Bu nedenle, çeşitli bir diyet yoluyla çoğu insan C vitamini RDA'sını karşılayabilmeli veya en azından skorbüt hastalığını önleyecek kadarını alabilmelidir. Sınırlı yiyecek çeşitliliğine sahip kişiler – kendi yiyeceklerini hazırlayan bazı yaşlı, yoksul kişiler dahil; alkol veya uyuşturucu kullanan kişiler; yemek meraklıları; akıl hastalığı olan insanlar; ve bazen çocuklar yeterli C vitamini alamayabilir

4.Malabsorpsiyon ve bazı kronik hastalıkları olan kişiler

Bazı tıbbi durumlar, C vitamini emilimini azaltabilir ve/veya vücudun ihtiyaç duyduğu miktarı artırabilir. Şiddetli bağırsak emilim bozukluğu veya kaşeksisi olan kişiler ve bazı kanser hastaları, C vitamini yetersizliği riski altında olabilir. Kronik hemodiyalizde son dönem böbrek hastalığı olan hastalarda da düşük C vitamini konsantrasyonları ortaya çıkabilir.

Aşırı C Vitamininden Kaynaklanan Sağlık Riskleri

C vitamini düşük toksisiteye sahiptir ve yüksek alımlarda ciddi yan etkilere neden olmadığı düşünülmektedir. En sık görülen şikayetler, gastrointestinal kanalda emilmeyen C vitamininin ozmotik etkisine bağlı olarak diyare, bulantı, karın krampları ve diğer gastrointestinal rahatsızlıklardır.

C vitamini tarafından hem olmayan demir emiliminin arttırılması nedeniyle teorik bir endişe, yüksek C vitamini alımının aşırı demir emilimine neden olabileceğidir.

Yüksek C vitamini alımının bildirilen diğer etkileri arasında düşük B12 vitamini ve bakır seviyeleri, hızlandırılmış metabolizma veya askorbik asit atılımı, diş minesinin aşınması ve alerjik tepkiler yer alır. Çalışmalar yetersizdir.

İlaçlarla Etkileşimler

·Kemoterapi ve radyasyon

Kanser tedavisi sırasında C vitamini ve diğer antioksidanların kullanımının güvenliği ve etkinliği tartışmalıdır. Kemoterapi veya radyasyon tedavisi gören kişiler, özellikle yüksek dozlarda C vitamini veya diğer antioksidan takviyeleri almadan önce onkoloğuna danışmalıdır. 

·Statinler

C vitamini, diğer antioksidanlarla kombinasyon halinde, niasin-simvastatin (Zocor®) tedavisi kombinasyonundan kaynaklanan yüksek yoğunluklu lipoprotein seviyelerindeki artışı azaltabilir.

Hem statinler hem de antioksidan takviyeleri alan kişilerde lipid düzeylerini izlenmelidir.

facebook twitter linkedin whatsappmail

İlk yorumu sen yap

Yorum yapan