Hipotiroid hastalığında beslenme

Hipotiroidi özellikle kadınlarda yaygın görülen hastalıklardan biri. Bu yazımızda hipotiroidiye genel bir bakış atıyor ve beslenmesinde dikkat etmeniz gerekenlerle ilgili küçük önerilerde bulunuyoruz.

Dünya çapında, insanları %1-2 oranında etkileyen bir hastalık olan hipotiroidinin, kadınlarda görülme sıklığı erkeklere göre neredeyse on kat fazla. Hipotiroidi kişide yorgunluk, saç dökülmesi, kilo alma, üşüme ve depresyon riski oluşturuyor olsa da beslenme düzeninde yapılan iyileştirmeler ve doğru ilaçların kombinasyonu ile tedavi edilebilir, hastalığın semptomları minimum düzeye indirilebilir.

Hipotiroid nedir?

Nefes borusunun ön kısmında kelebek şeklinde bir yapı olan tiroid bezi, vücut fonksiyonları üzerinde etkili rolleri olan tiroid hormonlarını sentezler ve depolar. Tiroid hormonları; enerji metabolizması, büyüme ve gelişme, hücre sentezi ve onarımı, metabolizma hızı, üreme ve beyin fonksiyonlarının yerine getirilmesini destekler. Kanda tiroid hormonlarının seviyesi düştüğünde beyin tabanında yer alan hipofiz bezinden TSH (tiroid uyarıcı hormon) salgılanır. Bu hormon tiroid bezini uyararak tiroid hormonlarının salgılanmasını sağlar. Ancak bazı durumlarda TSH hormonunun çalışmasına rağmen tiroid bezi tiroid hormonlarını salgılayamayabilir. En yaygın hipotiroidi türlerinden biri olan bu duruma birincil hipotiroidizm denir.

Birincil Hipotiroidi

Bağışıklık sistemi tiroid bezini yanlışlıkla düşman olarak görür ve tiroid bezine saldırır. Birincil hipotiroidizmin yaklaşık %90’ının nedeni olan bu otoimmün hastalığa ‘’Hashimoto tiroidi’’ denir.

•            İyot eksikliği,

•            Genetik yatkınlık,

•            Bazı ilaçlar ve

•            Tiroid bezi ameliyatları birincil hipotiroidinin nedenleri arasındadır.

İkincil Hipotiroidi

Bazı durumlarda hipofiz bezinin düzgün çalışmamasına bağlı olarak yeterince TSH salgılanmaz. Tiroid bezi kandaki tiroid hormonlarının yeterli olup olmadığı hakkında bilgi alamadığı için tiroid hormonları salgılanmaz ve ikincil hipotiroidizm hastalığı gelişir.

Hipotiroidi hastalığında beslenme nasıl olmalıdır?

Bazal metabolizma hızının kontrolünde önemli rol oynayan tiroid hormonları yeteri kadar salgılanmadığında metabolizma hızı düşer. Kişinin bazal metabolizma hızı yavaşlar ve kilo almaya eğilimi artar. Hipotirod hastalarının kilosunu koruması için yeterli ve dengeli bir diyete uymaları, tempolu yürüyüş, koşu, yüzme, kürek çekme gibi fiziksel aktiviteleri düzenli olarak yapmaları önerilir.

Hipotiroid hastalarının dikkat etmesi gereken besinler

Guatrojen olarak adlandırılan bazı besinler hipotiroidizmi olanların sağlığına zarar verebilir. Bu besinler arasında aşağıdaki ürünler yer alır. Ancak bu besinler kontrollü şekilde diyete eklenebilir ve guatrojen yiyeceklerin pişirilmesi tiroid bezini olumsuz etkileyen bileşikleri etkisiz hale getirebilir.

•            Tofu, tempeh, soya fasulyesi, soya sütü gibi soya ürünleri

•            Brokoli, lahana, karnabahar, ıspanak, Brüksel lahanası, turp, şalgam gibi bazı bitkiler

•            Tatlı patates, şeftali, çilek, armut gibi bazı meyveler ve nişastalı besinler

•            Mısır, çam fıstığı, yer fıstığı

Hipotiroid hastalarının dikkat etmesi gereken diğer besinler arasında;

•            Sucuk, salam, sosis gibi işlenmiş gıdalar,

•            Et suyu tablet, salata sosları, içeriği bilinmeyen hazır gıdalar,

•            Cips, kraker, bisküvi, kek, kurabiye, şeker ve şekerli yiyecekler,

•            Kızartmalar, margarin ve mayonez gibi aşırı yağlı gıdalar,

•            Çay, kahve ve alkol yer alır.

Hipotiroid hastalarının tüketmesi önerilen besinler

Hipotiroidi hastalarının beslenme programlarına iyot içeriği yüksek besinler eklemesi önerilir. Tuz olarak iyotlu tuzu tercih etmeleri, öğün düzenine dikkat etmeleri ve en az 2 litre su tüketmeleri gerekir. Tiroid hastalarının günlük almaları gereken kalori miktarı göz önünde tutularak tüketmesi önerilen besinler arasında aşağıdakiler yer alır.

•            İyot ve selenyum açısından zengin yumurta

•            Kuzu eti, sığır eti, tavuk dahil tüm et çeşitleri

•            Somon, ton balığı, pisi balığı, karides dâhil tüm deniz ürünleri

•            Turpgiller sınıfına ait sebzeler dışında tüm sebzeler (turpgiller sınıfındaki lahana, brokoli gibi sebzeler pişirilerek az miktarda tüketilebilir)

•            Pirinç, karabuğday, kinoa, chia tohumu ve keten tohumu gibi glütensiz tahıllar ve tohumlar

•            Süt, peynir, yoğurt dâhil tüm süt ürünleri

Hipotiroidizmi olan kişiler sebze, meyve ve yağsız ete dayalı bir diyet uygulamalıdır. Yeterli selenyum ve iyot alımı tiroid sağlığı için çok önemlidir, ancak ikisinden de çok fazla almak zarar verebilir. Bu yüzden yalnızca doktorunuzun önerisiyle selenyum ve iyot takviyesi yapmanız gerektiğini unutmamalısınız.

Kaynak

Kaynak