Fıstık Ezmesi

Fıstık ezmesinin 100 gramında 589 kalori bulunmaktadır. 1 tatlı kaşığı (6 gr) fıstık ezmesi 35 kaloridir. Fıstık ezmesinin 100 gramı 21.57 gram karbonhidrat, 24.06 gram protein, 49.94 gram yağ, 8 gram lif içermektedir.

Yer fıstığı, öz haliyle çok lezzetli bir kuru yemiş olmasının yanında ezmesiyle de ağızlara renk getiren bir besin. Fıstık ezmesi tek başına tüketilebildiği gibi çeşitli yiyeceklere sürülerek veya katılarak da yeniyor. 1800’lü yıllardan bu yana tüketilen fıstık ezmesi, günümüzde çikolatalı, parçacıklı, vanilyalı gibi farklı çeşitlerde üretiliyor.

Fıstık ezmesinin faydaları nelerdir?

Fıstık ezmesi, her ne kadar yüksek yağ ve kalori miktarına sahip olsa da vücuda çok faydası olan bir yiyecek. Zaten sporcuların sık sık fıstık ezmesi tüketmesi bunun bir işareti. Fıstık ezmeleri yüksek oranda trans yağ içermeyen yapılarıyla öne çıkıyor. Bu nedenle fıstık ezmesi, sağlıklı yağ içeren besin kategorisine dahil diyebiliriz. Dengeli olarak her besin türüne ihtiyaç duyan insan vücudu, elbette sağlıklı yağ içeren gıdalara da gereksinim duyuyor. Fıstık ezmesi bu bakımdan vücudun sağlıklı yağ gereksinimini karşılıyor. Lif açısından da zengin olan fıstık ezmesi, sindirime katkıda bulunduğu gibi karnı uzun süre tok tutma özelliğine de sahip.

Fıstık ezmesi güçlü bir protein kaynağı. Bu nedenle vücut geliştirenler tarafından düzenli olarak tüketiliyor. Aynı zamanda yüksek antioksidan ve E vitamini içeren fıstık ezmesi cildi yeniliyor. Doymamış yağa sahip olması nedeniyle kandaki kolesterol seviyesini düşürmeye yardımcı oluyor. Ayrıca fıstık ezmesinin içeriğinde bulunan Vitamin B3’ün Alzheimer gibi hastalıklara yakalanma riskini azalttığı düşünülüyor.

Fıstık ezmesinin tarihçesi

Bir besin olarak yer fıstığının tüketilmesine Latin Amerika’da başlandığı söyleniyor. Yer fıstığını ezme olarak kullanma fikri ise Kanada vatandaşı olan Marcellus Gilmore Edson tarafından ortaya atılıyor. Kavrulmuş yer fıstığının öğütülmesi fikrini ortaya atan Edson, fıstık ezmesinin 1884 yılında patentini alıyor. Daha sonra ünlü mısır gevreği firmasının yaratıcısı olan Dr. John Harvey Kellogg ise 1895 yılında çiğ yer fıstığını kavurmak yerine haşlamaya dayalı bir üretim yöntemi için patent alıyor. Kellogg’un fıstık haşlamaları, daha sonra çiğneme sorunu olan hastalar için kolay protein tüketim yolu haline geliyor.

1903 yılında George Washington Carver, kapsamlı yer fıstığı çalışmalarıyla tanınmaya başlıyor. Dr. Carver’ın araştırmaları neticesinde fıstık çok çeşitli bir lezzet yapısına (smooth, chunky gibi) kavuşuyor. Fıstık ezmesinin bugünkü haline en çok benzeyen tarifi ise Joseph L. Rosefield tarafından ortaya atılıyor. Çeşitli markalar tarafından üretilen fıstık ezmesi, bugün oldukça popüler bir besin türü.

Fıstık ezmesi nasıl üretilir?

Fıstıklar fabrikaya kabuklu olarak geliyor. Kabaca 500 gram fıstık ezmesi elde edebilmek için yaklaşık 1200 yer fıstığı gerekiyor. Fabrikadaki fıstıklar 204 derecedeki özel bir alanda sallanmaya bırakılıyor. Sallanan fıstıklar eşit olarak kavrulmuş oluyor. Kavrulma alanından çıktıktan sonra beyaz renginden açık kahve rengine dönüyorlar. Ardından hızlıca soğutma işlemine tutuluyorlar. Bu hızlı soğutma işlemi sayesinde fıstıkların çok fazla yağ kaybetmesi engellenmiş oluyor. Sonrasında fıstıklar soyucu adı verilen makineye gönderiliyor ve üzerlerindeki kabuklar soyuluyor. Kabuklarından çıkarılmış olan fıstıklar, çelik bir kaba boşaltılıyor ve ezilmek üzere öğütücüye gönderiliyorlar. Bu aşamada tuz, şeker ve eser miktarda bitkisel yağ fıstıklara ilave ediliyor. Karışım 60 dereceye kadar ısıtılıyor ve soğutucuya gönderilerek 38 dereceye düşene kadar orada kalıyor. Son aşamada kavanozlara doldurularak dağıtım hattına gönderiliyor.

Fıstık ezmesi seçerken nelere dikkat edilmeli?

Fıstık ezmesinin %80’i doymamış yağdan oluşuyor. Fakat geri kalan %20’lik kısmın doymuş yağ türünden olması nedeniyle satın alırken dikkat etmeniz gerekiyor. Bu yağ aslında fıstıkların yağı değil, fıstık ve yağ arasında düzenleyici olarak kullanılan hidrojenize bitkisel yağ. Bu nedenle fıstık ezmesi seçerken düzenleyici içermeyen, tamamıyla doğal fıstık ezmelerini tercih etmelisiniz. Bu tarz fıstık ezmelerinin kavanoz kapağı açıldığında en tepede ufak bir yağ birikintisi görülüyor. Fıstık ezmeleri kapağı kapalı olarak 1 yıl kadar tazeliğini koruyabiliyorlar. Bu nedenle satın almadan önce kapağın üzerinde yer alan son kullanma tarihine dikkat etmeniz gerekiyor.

Fıstık ezmesi nasıl saklanır?

Çeşitli katkı maddeleri içeren fıstık ezmesi buzdolabında veya oda sıcaklığında rahatlıkla saklanabiliyor. Ancak katkı maddesi içeren fıstık ezmeleri uzun süre buzdolabında saklandığında lezzet kaybına uğrayabiliyor. Bu nedenle fıstık ezmelerinin oda sıcaklığında tutulmaları daha yararlı oluyor. Serin ve direkt güneş ışığına maruz kalmayan bir yerde muhafaza edilen fıstık ezmesi kavanozu, son kullanma tarihine kadar lezzetini koruyor.

Kimi insanlar ev yapımı fıstık ezmesini tercih ediyor. Ev yapımı fıstık ezmelerinin saklama koşulları marketlerden alınan fıstık ezmesine göre biraz daha farklı. Ev yapımı fıstık ezmelerinin tıpkı fabrikasyon üretimler gibi cam kavanozlarda ve kapağı sıkıca kapanmış bir şekilde saklanması gerekiyor. Ayrıca doğal olarak içinde katkı maddesi bulunmayan bu fıstık ezmeleri, uzun süre oda sıcaklığında bırakılmamalı, mutlaka buzdolabında saklanmalı.

Ev yapımı fıstık ezmesi nasıl hazırlanır?

Fıstık ezmesini evde hazırlamak oldukça kolay. Kabuklu yer fıstıklarını öncelikle ısıtılmış fırında bir süre bekletin. Böylece kabuklarının soyulması çok daha kolay hale geliyor. Kabuklarından çıkardığınız fıstıkları ezme haline getirmek üzere mutfak robotuna koyun. Karıştırmaya başlamadan önce 2 yemek kaşığı bal, 1 yemek kaşığı pekmez ve 1 çay kaşığı tuz ilave edin. Karışım püre haline geldiğinde cam kavanozlara koyup tüketime hazır hale getirebilirsiniz.

Fıstık ezmesi nelerle iyi gider?

Fıstık ezmesi birçok besinle birlikte kullanılabiliyor. İlk akla gelen ekmeğe sürülmüş reçelle birlikte tüketmek. Bu kombinasyon özellikle kahvaltılarda kişiye yüksek enerji veriyor. Bunun yanında fıstık ezmeleri süt ve çay gibi içeceklere katılarak da tüketilebiliyor. Ayrıca çeşitli kokteyl içkilerine de katılarak ekstrem tatlara ulaşılabiliyor. Aynı zamanda kek, kurabiye gibi tatlı hamur işi ürünlerine de katılarak farklı aromalar elde ediliyor. Fıstık ezmesi balla beraber pankeklere en çok sürülen ara besinlerden biri. Ayrıca fıstık ezmesinden salata veya et ürünlerinde kullanılmak üzere çeşitli soslar yapmak da mümkün.

Fıstık ezmesi yerine ne kullanılabilir?

Fıstık ezmesi tüketmek sağlığınız için bir risk oluşturuyorsa onun yerine alternatif besinler tüketebilirsiniz. Örneğin fındık ezmesi de tıpkı fıstık ezmesine benzer bir yapı ve lezzette diyebiliriz. Yüksek protein ve karbonhidrat değerlerine sahip olan fındık ezmesi, düzenli tüketildiğinde vücuda olumlu getirisi olan bir besin. Tıpkı fıstık ezmesi gibi çeşitli yiyeceklere sürerek de tercih edebilirsiniz.

Ezme olarak tahini de fıstık ezmesi yerine yiyebilirsiniz. İnsan sağlığına yüksek faydası olan tahin ezmesinin dengeli ve yeterli tüketimi, fıstık ezmesinin tüm faydalarını vücuda sağlayabiliyor. Günde 2 kaşık tahin ezmesi yemek, vücuttaki zararlı atıkları hızla dışarı atıyor. Ayrıca protein bakımından da oldukça zengin. Tahin ezmesi bunun yanında bakır, amino asit, omega 3 ve 6 yağ asitlerini içeriyor. Ayrıca pekmez tüketimini de fıstık ezmesi yerine tercih edebilirsiniz. Pekmez, A, C vitaminleriyle ve yağ içermeyen yapısı nedeniyle fıstık ezmesine alternatif olabiliyor. Son olarak bal da fıstık ezmesi gibi yüksek enerji veren bir diğer gıda. Özellikle kahvaltı öğününde bal tüketmek, gün boyu dinç olmayı sağladığı gibi çeşitli enfeksiyonlara karşı da vücudu koruyor. Organik balı sağlıklı yapısı sayesinde fıstık ezmesi yerine kullanabilirsiniz.