Beden algısında sosyal medya gerçekleri

Sosyal medya çarpıtmalarından gerçeğe doğru bir yol! Yıllardır insanlara dayatılan beden algılarını yıkmaya yardımcı yaklaşımlar neler? 6 Haziran Diyetisyenler Günü'nde sevgili diyetisyenlerimizin bu konudaki iyileştirici rolünü de hatırlayalım istedik. :)

Sosyal medyanın hayatların merkezine kurulduğu ve bunu çok basit bir hamleyle yaptığı bir gerçek: FOTOĞRAFLAR… Hani tatilde, sahilde, güzel bir akşam yemeğinde, dağda yürüyüş yaparken, hatta yüzerken anları ölümsüzleştirmek için ortaya çıkan kameralar varya!

İşte o kameralar:

‘Ah, bu ne çirkin bir fotoğraf.’

‘Ne kadar kilolu çıkmışım.’

‘Ben bu kadar kısa mıyım.’

‘Hemen silin şunu.’

‘Gerçekten böyle mi gözüküyorum?’

gibi cümlelerle o mükemmel açıyı, ‘EN ZAYIF’ halini bulana kadar yüz kere çekiyor aynı pozdan, belki birinde daha ‘İYİ’ çıkarım umuduyla! Peki kime göre iyi? E tabiki sosyal medyadaki güzellik algısına göre…

Sosyal medya mecraları ve özellikle de Instagram, yukarıda bahsettiğimiz kendinizin en mükemmel versiyonunu yansıtma kısmında en önde gelen platformlardan. Çoğu insan en güzel, en fit, en şık fotoğraflarımızı paylaşmak ister. Kendini içinde daha rahat, daha özgüvenli ve daha güzel hissedeceği bir bedene sahip olmak istemenin hiç bir kötü yanı yok. Bu her insanın en doğal hakkı. Paylaşmak istemenin de kötü bir yanı yok çünkü insan doğası gereği kabul görmek ve onaylanmak ister, bu da kabul. Fakat buradaki sorular: Birileri tarafından kurulmuş bu güzellik standartlarına uymak için nelerden vazgeçmek gerekiyor? Mental olarak ne kadar yıpratıcı? ‘İdeal’ görünmek adına doğanızla ne kadar savaşıyorsunuz?

Sosyal medyadaki fotoğrafların aldatıcılığı, insanların yıllar boyunca vücut imajlarıyla mücadele etmesine ve kendilerini; görünüşleri, boyları veya vücut şekilleriyle yargılayarak duydukları güvensizlik ve yetersizliğin tetiklenmesine neden oldu.

Bu güvensizlik ve yetersizliklerin nereden geldiğini hiç sorguladınız mı? Küçücük bir çocuk; bir ergen veya yetişkin bir birey gibi bir fotoğrafın ne kadar kötü göründüğünü ilan ederek nedeni sorulduğunda da kişinin yüzündeki benleri, göbek kıvrımlarını, bacaklarının kalınlığını veya inceliğini ya da gıdısını işaret eder mi? Hayır, çünkü henüz sosyal medyada veya toplumda dayatılan ‘güzel’ ve ‘çirkin’, ‘iyi’ ve ‘kötü’ beden diye bir şey olduğunu bilmiyordur. Vücudundan hoşlanmamak doğuştan sahip olunan bir şey değil, bu; sonradan öğretilen bir şey.

Dış görünüşe takıntılı hale gelmiş bir tür olarak suçu sadece sosyal medyada bulmak da çok adilce olmayabilir ama sosyal medya çağı bunu büyük oranda şiddetlendirdi ve maalesef çok az sayıda insan kendini bundan izole edebildi. Özellikle son yıllarda diyet kültürünün artması ve mükemmel olma çabasının şu anda yaygın olan tüketimci ve kapitalist sistemlerle ilişkili olduğu da bir gerçek, insan içten dışa doğru mutlu olduğunda, yani önce içteki mutluluğunu ön plana koyduğunda, ihtiyacı olmayan ürünleri almaya daha az eğilimli olur. Bu da birilerinin işine gelmez…

Toplumun bireyler için belirlediği standartlar vardır, bunu karşılamak için üstün çabalar gösterilir. Fakat nedense bir türlü istenilen o noktaya gelinemez, çünkü insanlar kusur aramaya şartlanmıştır. Sahip oldukları bedeni kabul etmezler ve sahip olmaları beklenen bedeni elde etmek için bir yola çıkarlar fakat öyle uzun, öyle istekleri ve yönlendirmeleri olan bir yoldur ki bu, varacakları noktaya bir türlü ulaşamaz, yolda kalırlar…

Diyetler ile beden algısı ilişkisi

Diyet yapmak, toplumun zayıf idealine göre yaşaması gerektiğinin cevabı olarak yaygınlaştı. Bu çarpık düşünce yüzünden insanlar yalnızca zayıf olduklarında değerli görüleceklerini ve yalnızca zayıf olmak için diyet yapıldığını düşünmeye başladı. Buradaki sorun, güzellik idealine ulaşma arayışında, gerçekten arzu edilen şeylere hayır denmesi ve bunun yerine varış noktası olmayan bir yolculuk tarafından bireyin kendini tüketmesidir.

Genellikle diyette ilk deneyim ergenlikte kızlarda ‘çok zayıf olmalıyım’, erkeklerde ‘çok kaslı olmalıyım’ algısıyla başlar. Birey vücudunun yeterli olmadığını ve daha zayıf veya kaslı olduğunda daha mutlu olacağını hisseder. Buna çok güçlü bir şekilde inanırlar ve kimse onları kolay kolay farklı bir şekilde ikna edemez. Bu yaş şimdilerde daha da düşmüş durumda, 8-9 lu yaşlardaki çocuklarda bile bu tutku başlamış. Daha hafif, daha kaslı ya da daha ince belli olunca tüm endişelerin, korkuların veya güvensizliklerin uçup gideceği düşüncesi sosyal medyadan gördükleri o sahte fotoğraflardan bir armağan çocuklara.

İlk olarak çocuklardan bahsettik, çünkü yapılan araştırmalar büyürken beslenmeyle sağlıklı bir ilişkisi olan çocukların yetişkin bireyler olduklarında da bu ilişkinin bozulmasının bir o kadar zorlaştığını gösteriyor.

Toplumdaki bireyler ister istemez sosyal medyada bu ulaşılamaz görünüm idealine maruz kalıyor, belki bu engellenemez ama bireyler maruz kalınan bu görünüm ve güzellik ideallerinin  belirli bir vücut ölçüsü veya şekli peşinde koşmaya zorlamak için oynadığı rolü dürüstçe inceler, ardından bu algıya meydan okuyarak; kendileri için, sağlıkları için en ideal vücuda sahip olmanın peşinde koşabilirler.

‘Ne olur ki sosyal medyadakiler gibi olsam, güzellik ideallerinin peşinden koşmamın nesi yanlış? ‘diye soran pek çok insan var. Bir kere sürekli değişiyorlar yani onlara ulaşmak imkansız. Bedenler, inanmaya yönlendirilen algıların aksine, şekillendirebilecek ve herhangi bir boyut veya şekle sokulabilecek kil topakları değildir. 1900'lerden önce, Batı kültüründe kadınlar için ideal olan güzellik algısında daha büyük bir vücut güzel olarak görülüyordu. Bu güzellik algısı, yirminci yüzyıla girildiğinde değişmeye başladı. İncecik bir bel, daha şekilli bir kalça…

Güzellik ideallerinin peşinden koşmak için yapılan diyet; gereken zaman ve enerji nedeniyle dikkat dağılmasına ve baskı altına hissedilmesine neden oluyor. Bu da her seferinde daha fazla enerji ve zaman anlamına geliyor. Fakat hep daha fazlası bulunamaz, sonuçta onlarda sınırlı kaynaklardır. Olayın bir de ekonomik boyutu var; bazı insanların diyete harcadıkları paralar dudak uçuklatacak cinsten…

Hayat kısa ve ulaşılamaz bir ideale ulaşmak için harcanılan her gün boşa harcanmış demektir. Bu arayış, insanı; gerçekten mutlu eden iç sağlık ve memnuniyet, besleyici ilişkiler veya tatmin edici bir kariyer gibi şeylere odaklanmaktan alıkoyar.

Sağlıklı bir beden algısı için neler yapılabilir?

Günümüz koşullarında sosyal medyanın bu kadar içinde sağlıklı bir beden algısı oluşturmak biraz zorlayıcı ama imkansız değil. Beden algısının bozulmasının nedeni bireyin vücuduna küsmesi ve onu sevmeyi bırakması, değiştirmeye çalışmasıdır. Burada önemli olan düşüncelerin farkında olmak, bu da meditasyon ve mindfullness egzersizleriyle mümkün olabilir. Genel amaçları özgüveni ve öz-şefkati tekrar kazandırarak vücudu sevmeyi sağlamaları. Bir araştırma;3 haftalık bir süre için bile rutinlerine kendine şefkat meditasyonunu ekleyen katılımcıların vücut memnuniyetsizliğinin önemli ölçüde azaldığını, aynı zamanda yüksek düzeyde öz-şefkat ve beden takdiri geliştirdiklerini göstermiştir. Aynı zamanda bu farkındalık oluşurken bir diyetisyene gidip sağlıklı bir beslenmeyi hayata nasıl adapte edeceğini öğrenmek de bu sürecin altın anahtarı.

Sosyal medyanın beden algısına ket vurabilecek kahramanlar: diyetisyenler

Diyetisyenler beden algısını iyileştirecek çok çeşitli yaklaşımlarda bulunabilir:

●Bireylere sağlıklı beslenmenin önemini anlatmalı.

●Tartılmanın ne zaman ve ne sıklıkla olması gerektiği bilgisini vermeli.

●Diyet yapan bir ebeveyn ise çocuklarını doğru şekilde bilgilendirmesini istemeli. Örneğin; kızım/oğlum ben aslında sağlığımı korumak için sağlıklı besinleri tüketmeyi öğrendiğim bir program uyguluyorum.

●Her bireyin ihtiyacı olan enerji miktarının farklı olduğunu ve bunun çok normal bir şey olduğunu anlatmalı.

●Sosyal medyanın aldatıcı yüzü hakkında bir uyarıda bulunmalı, sosyal medyada gördüğü her beslenme bilgisine koşulsuz inanmaması ve kaynağını sorgulaması gerektiğini vurgulamalı.

●Bireye ideal ağırlık kavramının çok geniş bir aralık olduğunu, örneğin 160 boyundaki bir kadın için 49-63 gibi çok geniş bir kg aralığı olabileceğini ve bunun çok normal bir şey olduğunu vurgulamalı.

Süper kahramanlar genelde gizli olurlar ama bizim kahramanlarımız gururlu bir şekilde parmakla gösterebileceğimiz diyetisyenlerimiz… Özellikle son yıllarda sosyal medyayı aktif olarak kullanan meslek gruplarının başında siz diyetisyenler geliyor, sosyal medyada dönen milyonlarca kirli beslenme bilgisinin yanında diyetisyenlerin topluma sağlıklı beslenme kültürünü aşılaması ve toplumun beden algısını iyileştirmesi son derece büyük önem arz ediyor. Sadece sosyal medyada da değil hastanelerde, yoğun bakım ünitelerinde, okullarda ve toplu beslenme mutfaklarında, kısacası var olduğunuz her alanda mesleğinizi yerine getirirken toplumda hayatlara dokunuyor ve iz bırakıyorsunuz. Bunu yaparken beden algısını yönetmek en çok sizin elinizde. Beden algısı uğruna çıktığı yolda ciddi psikolojik ve biyolojik sorunlara maruz kalan insanları ve onların sonu olmayan yollardan dönmesinde sizlerin büyük katkınızın olduğunu biliyoruz.

Biz de  Diyetkolik olarak bu yolda siz sevgili diyetisyenlerimizin önemini her geçen gün vurgulamaya ve sağlıklı beslenmenin öncüsü olan sizlerin destekçisi olmaya devam edeceğiz. Sizlerle gurur duyuyoruz. 6 Haziran Diyetisyenler Gününüz Kutlu Olsun! İyi Ki Varsınız!