D Vitamininin Sporcu Sağlığında Önemi
D vitamininin birincil kaynağı güneş ışınlarıdır ve besinlerle alınan D vitamini oldukça sınırlıdır. Besinlerle alınan D vitaminin sınırlı olması D vitamini eksikliğinin önemli bir sebebini oluşturmaktadır. Bu sebeple güneş ışığı ile alınan D vitamini ve takviyeler serum seviyelerinin korunması için oldukça önemli kaynaklardır.
Sporculardaki D vitamini eksikliği prevalansı çalışmalarda farklılık göstermektedir ancak çoğu araştırmacı tarafından sporcuların D vitamini durumu açısından değerlendirilmeleri ve optimal 25 (OH) D seviyesi olarak önerilen >40 ng/mL'yi korumak için alım önerileri verilmesi gerektiği düşünülmektedir. Ancak sporcular için ayrı olarak önerilen D vitamini alım düzeyi uluslararası kılavuzlar tarafından henüz belirlenmemiştir.
D vitamini, sporcularda kemik sağlığının korunması ve stres faktörlerinin önlenmesi için önemli bir mikro besin ögesidir. Bunun yanında D vitamini elektrolit metabolizmasının, protein sentezinin, gen ekspresyonunun ve bağışıklık fonksiyonunun düzenlenmesine de yardımcı olmaktadır. Bu özelliklerin tüm bireyler için geçerli olmakla birlikte özellikle son dönemlerde kas dokusunda keşfedilen VDR’ler sebebi ile sporcularda büyük önem taşımaktadır.
Hem sporcu sağlığı hem de sporcuların fiziksel performansı için serum D vitamininin optimal düzeyini sağlamak oldukça önemlidir.
D vitamininin, kas protein sentezi, hücre farklılaşması ve hücre proliferasyonunun düzenlenmesi, ayrıca fosfolipid metabolizmasını modüle ederken kalsiyum ve fosfatın kas hücre zarları boyunca taşınması yoluyla da kas fonksiyonunu etkilediği bilinmektedir.
Bilimsel çalışmalar özellikle D vitamininin kalsiyumun hücre içi ve hücre dışı seviyelerinin düzenlenmesine etkisinin, fosforlu bileşiklerin homeostazının(denge) ve PTH(hotmon) salınımının uyarılmasının kas kuvveti üzerinde etki ettiğini göstermektedir. Aynı zamanda D vitamininin belirli kas proteinlerinin sentezini indüklediği dolayısı ile kas kütlesinin ve gücünün artmasına neden olabileceği bildirilmektedir.
