Bul
App Store Google Play

Diyetkolik'i telefonunda kullan

sitede bul
Reklamsız Kullan
facebooktwitterlinkedinwhatsappmail
Diyetisyen İkra Sonel 15.10.2021 5 dakikada okunur
yorumlar
0
kaydet

Demir Minerali

Demir Minerali

Demir, birçok gıdada doğal olarak bulunan, bazı gıda ürünlerine eklenen ve besin takviyesi olarak bulunan bir mineraldir.

VÜCUTTAKİ GÖREVLERİ

  • Oksijeni akciğerlerden dokulara aktaran bir eritrosit (kırmızı kan hücresi) proteini olan hemoglobinin temel bir bileşenidir.
  • Kas metabolizmasını ve sağlıklı bağ dokusunu destekler
  • Fiziksel büyüme
  • Nörolojik gelişim
  • Hücresel işlev
  • Bazı hormonların sentezi için gereklidir

!!!Diyet demirinin iki ana formu vardır: hem ve nonhem demir. Bitkiler ve demirle zenginleştirilmiş gıdalar sadece nonhem demir içerirken, et, deniz ürünleri ve kümes hayvanları hem hem hem de olmayan demir içerir

Önerilen Alımlar

  • 19 yaş ve üstü yetişkinler için önerilen miktar, erkekler için günde 11 mg ve kadınlar için premenopoz dönemde günde 16 mg, postmenopoz dönemde günde 11 mg'dır. Hamilelik ve emzirme için miktar güne 16 mg'dır.
  • Tolere Edilebilir Üst Alım Seviyesi(UL), sağlık üzerinde zararlı etkilere neden olması muhtemel olmayan maksimum günlük alım seviyesidir. UL çinko için günde 45 mg’dır.

Demir Kaynakları

Demir, birçok besinde doğal olarak bulunur ve bazı besinlere sonradan eklenir. Aşağıdakiler de dahil olmak üzere çeşitli yiyecekleri yiyerek önerilen miktarda demir alabilirsiniz:

  1. Yağsız et, deniz ürünleri ve kümes hayvanları.
  2. Takviyeli kahvaltılık gevrekler ve ekmekler.
  3. Beyaz fasulye, mercimek, ıspanak ve bezelye.
  4. Kuruyemiş ve kuru üzüm gibi bazı kuru meyveler.

Diyet takviyeleri

  • Demir birçok besin takviyesinde bulunur. Demir içeren multivitamin/multimineral takviyeleri, özellikle kadınlar için tasarlanmış olanlar, tipik olarak 18 mg demir sağlar. Erkekler veya yaşlılar için multivitamin/multimineral takviyeleri genellikle daha az demir içerir veya hiç demir içermez. 
  • Takviyelerde sıklıkla kullanılan demir formları, ferröz sülfat, ferröz glukonat, ferrik sitrat ve ferrik sülfat gibi ferröz ve ferrik tuzlarını içerir. Daha yüksek çözünürlüğü nedeniyle, diyet takviyelerindeki ferröz demir, ferrik demirden daha çok kullanılır.
  • Yüksek dozlarda ek demir (45 mg/gün veya daha fazla), bulantı ve kabızlık gibi gastrointestinal yan etkilere neden olabilir. Hem demir polipeptitleri, karbonil demir, demir amino asit şelatları ve polisakkarit-demir kompleksleri gibi diğer tamamlayıcı demir formları, demir veya demir tuzlarından daha az gastrointestinal yan etkiye sahip olabilir.
  • Takviyelerdeki farklı demir formları, değişen miktarlarda elementer demir içerir. 

!!!Kalsiyum, etkisi kesin olarak belirlenmemiş olsa da, demirin emilimini engelleyebilir. Bu nedenle bazı uzmanlar, insanların günün farklı saatlerinde kalsiyum ve demir takviyeleri almalarını önermektedir.

Demir Eksikliği

Amerika Birleşik Devletleri'nde, özellikle küçük çocuklar, üreme çağındaki kadınlar ve hamile kadınlar arasında demir eksikliği yaygındır. Demir eksikliği yetersiz beslenme, emilim bozuklukları ve kan kaybı ile ilişkili olduğundan, demir eksikliği olan kişilerde genellikle başka besin eksiklikleri vardır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), dünya çapında 1,62 milyar anemi vakasının yaklaşık yarısının demir eksikliğinden kaynaklandığını tahmin etmektedir

Demir Yetersizliği Riski Altındaki Gruplar

1.Hamile kadınlar

Fetüs ve plasentanın ihtiyaçlarını karşılamak için kadınların hamilelik döneminde ihtiyaç duyduğu demir miktarı artar. Hamilelik sırasında demir eksikliği anne ve bebek ölümleri, erken doğum ve düşük doğum ağırlığı riskini artırır.

2.Bebekler ve küçük çocuklar

Bebekler, özellikle erken doğmuş veya düşük doğum ağırlıklı veya annelerinde demir eksikliği olan bebekler, hızlı büyümeleri nedeniyle yüksek demir gereksinimleri vardır ve demir eksikliği riski altındadırlar. Tam zamanında doğan bebekler genellikle yeterli demir depolarına sahiptir ve 4 ila 6 aylık olana kadar dış kaynaklardan gelen demire çok az ihtiyaç duyarlar. Bununla birlikte, zamanında doğan bebekler, biyoyararlanımı yüksek demir veya demir takviyeli formül açısından zengin yeterli miktarda katı gıda almadıkça 6 ila 9 ayda demir eksikliği riski taşırlar.

3.Ağır adet kanaması olan kadınlar

Menorajisi olan veya adet sırasında anormal derecede ağır kanaması olan üreme çağındaki kadınlarda demir eksikliği riski daha yüksektir. Menorajisi olan kadınlar, normal adet kanaması olan kadınlara göre ortalama olarak her adet döngüsünde önemli ölçüde daha fazla demir kaybeder.

4.Sık kan bağışçıları

Sık kan bağışında bulunanlarda demir eksikliği riski artar. 

5.Kanserli insanlar

Kolon kanserli hastaların %60 kadarında tanı anında, muhtemelen kronik kan kaybına bağlı olarak demir eksikliği vardır. Diğer kanser türlerine sahip hastalarda demir eksikliği prevalansı %29 ile %46 arasında değişmektedir. Kanserli kişilerde demir eksikliğinin başlıca nedenleri, kronik hastalık anemisi ve kemoterapinin neden olduğu anemidir. Bununla birlikte, kronik kan kaybı ve diğer besinlerin eksiklikleri (örneğin, kansere bağlı iştahsızlık nedeniyle) bu popülasyonda demir eksikliğini şiddetlendirebilir.

6.Gastrointestinal rahatsızlıkları olan veya gastrointestinal cerrahi geçirmiş kişiler

Bazı gastrointestinal rahatsızlıkları olan (çölyak hastalığı, ülseratif kolit ve Crohn hastalığı gibi) veya belirli gastrointestinal cerrahi prosedürler (gastrektomi veya bağırsak rezeksiyonu gibi) geçirmiş kişilerde, bozuklukları veya ameliyatları diyet kısıtlamaları gerektirdiği için artan demir eksikliği riski vardır. Düşük demir alımı ve yüksek demir kaybı kombinasyonu, negatif demir dengesine yol açabilir.

7.Kalp yetmezliği olan insanlar

Kronik kalp yetmezliği olan hastaların yaklaşık %60'ında demir eksikliği ve %17'sinde demir eksikliği anemisi vardır, bu da bu popülasyonda daha yüksek ölüm riski ile ilişkili olabilir. Kalp yetmezliği olan kişilerde demir eksikliğinin potansiyel nedenleri arasında yetersiz beslenme, emilim bozukluğu, demir depolarının hatalı mobilizasyonu, kardiyak kaşeksi ve gastrointestinal kanalda bir miktar kan kaybına neden olabilen aspirin ve oral antikoagülanların kullanımı yer alır.

Aşırı Demirden Kaynaklanan Sağlık Riskleri

Normal bağırsak fonksiyonuna sahip yetişkinlerin diyetteki demir kaynaklarından aşırı demir yüklemesi riski çok azdır. Bununla birlikte, takviyelerden veya ilaçlardan 20 mg/kg'dan fazla demir alımı, özellikle aynı anda yemek alınmazsa mide rahatsızlığına, kabızlığa, mide bulantısına, karın ağrısına, kusmaya ve baygınlığa neden olabilir.

25 mg elementer demir veya daha fazlasını içeren takviyelerin alınması çinko emilimini ve plazma çinko konsantrasyonlarını da azaltabilir.

Ağır vakalarda (örneğin, 60 mg/kg'lık bir kerelik alımlar), aşırı dozda demir çoklu sistem organ yetmezliğine, komaya, kasılmalara ve hatta ölüme neden olabilir.

Hemokromatoz (HFE) genindeki bir mutasyonun neden olduğu bir hastalık olan hemokromatoz, vücutta aşırı demir birikimi ile ilişkilidir. hemokromatoz tedavisinin demir ve C vitamini takviyelerinden kaçınmayı önermektedir

İlaçlarla Etkileşimler

·Levodopa

Bazı kanıtlar, sağlıklı insanlarda demir takviyelerinin, muhtemelen şelasyon yoluyla Parkinson hastalığı ve huzursuz bacak sendromunu tedavi etmek için kullanılan levodopa (Sinemet® ve Stalevo®'da bulunur) emilimini azalttığını göstermektedir. 

·Levotiroksin

Levotiroksin (Levothroid®, Levoxyl®, Synthroid®, Tirosint® ve Unithroid®) hipotiroidizm, guatr ve tiroid kanserini tedavi etmek için kullanılır. Demir ve levotiroksinin aynı anda alınması, bazı hastalarda levotiroksin etkinliğinde klinik olarak anlamlı azalmalara neden olabilir. Bu ürünlerin bazılarının etiketleri demir takviyelerinin levotiroksin tabletlerinin emilimini azaltabileceği konusunda uyarır ve demir takviyesinden sonraki 4 saat içinde levotiroksin verilmesine karşı tavsiyede bulunur.

·Proton İnhibitör pompası

Mide asidi, diyetten hem olmayan demirin emiliminde önemli bir rol oynar. Lansoprazol (Prevacid®) ve omeprazol (Prilosec®) gibi proton pompası inhibitörleri mide içeriğinin asitliğini azalttığı için demir emilimini azaltabilir.

facebook twitter linkedin whatsappmail

İlk yorumu sen yap

Yorum yapan