Dünyanın en değerli baharatı: Safran nedir?

Yemeklere hoş bir renk katmasıyla bilinen safran sağlığınız için de katkı sağlayabilir mi? Gelin birlikte safranın arkasındaki bilimi derinlemesine inceleyen bir yolculuğa çıkalım. Safran nedir, nasıl güvenli şekilde kullanılır, faydaları nelerdir?

Asya kökenli bir baharat olan safranın, şifa veren veya sağlığı artıran bir bitki olarak uzun bir geçmişi vardır. Crocus Sativus L. olarak da bilinen safran binlerce yıldır lezzet verici, renklendirici ve sağlık ilacı olarak kullanılmaktadır.

Safran nasıl kullanılır?

Safran çiçeğinin yaprakları ince, kırmızı ipliklere benzer. Safran çayı yapmak için birkaç ipliği sıcak suya batırın veya lezzet vermesi için sıvıyı tuzlu yemeklere karıştırın. Fakat baştan uyaralım fiyatına hazırlıklı olun; safran dünyadaki en pahalı baharatlardan biridir.

Baharat olarak safranın tadını beğenmezseniz yutmak için safran kapsülleri de satın alabilirsiniz. Ancak herhangi bir takviye almadan önce sağlık uzmanınıza bunun sizin için güvenli olup olmadığını sormalısınız. Özellikle hamileyseniz, ilaç kullanıyorsanız veya herhangi bir sağlık sorununuz varsa bazı takviyelerin istenmeyen yan etkileri olabilir.

İnsanların yemek pişirirken veya çay olarak tüketirken kullandıkları safran miktarı genellikle güvenlidir.

Safran Hangi Çiçektendir?

Safran, genellikle safran çiğdemi olarak adlandırılan bir çiçek olan Crocus Sativus'tan hasat edilir. Safran, çiçeğin içindeki iplikleri veya stigmaları ifade eder.

Safran Nerede Yetişir?

Safran'ın doğduğu yerin Yunanistan olduğu söylenmekle birlikte bugün hala orada yetiştirilmektedir. İran, Fas ve Hindistan'da da safran yetiştirilmektedir. Aynı zamanda İran dünyanın en büyük safran üreticisidir.

Safranın Tadı Nasıldır?

Safranın, dilde hafif bir acılık ve daha sonra yerini narin çiçek ve bal notalarına bırakan hafif tatlı bir tat profili vardır. Taze safran, taze biçilmiş otlarla karıştırılmış tatlı saman ve bir miktar biber kokusu gibi kokar.

Safran Ne İçin Kullanılır?

Mutfak uygulamalarında safran, yemekleri tatlandırmak için baharat olarak veya doğal sarı boya olarak kullanılır. Ayrıca gıda dışında safran ekstraktları tekstilleri boyamak için kullanılır veya kokulara eklenir. Safran Hint, Fas ve İran mutfaklarında yaygın olarak kullanılan bir malzemedir. Hindistan'da körilere eklenir veya Gulab Jamun, Malpua gibi tatlıların şuruplarını demlemek için kullanılır. Fas'ta, Zeytinli ve Kayısılı Tavuk Tagine gibi yemeklere tatlı bir alt akım getirir. İran'da safran, tahdig adı verilen çıtır bir pirinç yemeğinin önemli bir bileşenidir. Safran ayrıca İspanyol paella, İtalyan risotto ve Fransız bouillabaisse gibi birçok Avrupa yemeğinin de önemli bir bileşenidir.

Safran, Saffron Orzo gibi makarnaların yanı sıra, yeni başlayanlar için iyi olan Safran Pilavı veya Safran Jewel Rice gibi tahıllarla özellikle iyi uyum sağlar. Aynı zamanda, Safran Tarak Grateni gibi deniz ürünleri ve Baharatlı Tavuk Göğsü ile Tek Kap Safranlı Pilav gibi kümes hayvanları için de iyi bir eşleşmedir. Safranı krema, et suyu, muhallebi veya sütle ıslatmak, hem tatlı hem de tuzlu yemeklere lezzet ve renk katmanın mükemmel bir yoludur.

Safranın sağlığa faydaları nelerdir?

Çoğu küçük çaplı olan birçok çalışma, safranın sağlığınızı iyileştirebileceğini veya belirli sağlık sorunlarına yardımcı olabileceğini öne sürmektedir. Bu araştırmalar safranın aşağıda listelediğimiz konularda ümit verici olabileceğini göstermektedir.

1. Antioksidan takviyesi olarak kullanılabilir

Safran, diğer pek çok bitki gibi antioksidanlar açısından zengindir.Antioksidanlar hücre hasarıyla savaşmaya yardımcı olur ve kanseri veya diğer hastalıkları önleyebilir. Araştırmalar ayrıca safrandaki antioksidanların beyniniz ve sinir sisteminiz için sağlıklı olabileceğini de göstermektedir.

Safranda bulunan üç antioksidan krosetin, krosin ve safranal, hafızayı ve öğrenme yeteneğini geliştirmeye yardımcı olmaktadır. Bu maddelerin ayrıca Parkinson hastalığı gibi nörolojik durumların önlenmesine de yardımcı olabileceği araştırmalara konu olmaktadır.

Vücut için antioksidan alımınızı artırmak hastalıkları önlemenin güçlü bir yoludur. Antioksidan alımını artırmak için de sağlıklı beslenmenize biraz safran eklemek faydalı olacaktır.

2. Adet öncesi sendrom giderici olabilir

Premenstrüel sendrom (PMS), pelvik ağrıdan sivilce oluşumuna kadar çeşitli semptomlara neden olabilir. Pek çok insan için PMS zihinsel sağlığı dahi etkileyerek kaygıya, depresyona ve ruh halinde değişimlere yol açmaktadır. Bazı küçük çaplı araştırma çalışmaları safranın PMS ile ilişkili depresyonu iyileştirebileceğini göstermiştir.

3. Kilo vermeye yardımcı olabilir

Kilo vermek zorlayıcı bir süreç olabilir, özellikle de iştahınız aleyhinize çalışıyor gibi görünüyorsa. Bir grup kadın üzerinde yapılan bir araştırma, safran almanın kadınların daha az aç hissetmelerine ve daha az atıştırmalarına yardımcı olduğunu bulmuştur. Safran iştahınızı bastırır fakat her besin de olduğu gibi tek başına safrandan mucize beklemek doğru değildir.  Başarı için safranı sağlıklı ve dengeli bir beslenmeyle birleştirmelisiniz.

4. Nöbet tedavisinde kullanılabilir

Safran, İran halk hekimliğinde antikonvülsan (nöbet önleyici) ilaç olarak kullanılmaktadır. Ayrıca biyolojik modellerdeki bazı çalışmalar, bazı nöbet türlerini kısaltabildiğini göstermektedir. Fakat bunun nasıl çalıştığı hakkında daha fazla bilgi edinmek için daha büyük klinik araştırmalara ihtiyaç vardır.

5. Erektil disfonksiyon (ED) çözümü olabilir

Erektil disfonksiyon (ED), ereksiyonu sürdürme yeteneği, milyonları etkilemektedir. Bazı araştırmalara göre safran ED için bir tedavi olabilir. Sağlık uzmanları sıklıkla birçok insan için işe yarayan ED ilaçlarını önermektedir. Fakat bitkisel ilaç arayanlar safranı deneyebilir. Çalışmalar günde 30 miligramın etkili olduğunu bulmuştur ancak bu miktarı aşmamak önemlidir. Çünkü yüksek miktarda safran zehirli olabilir.

6. Alzheimer hastalığı tedavisine katkı sağlayabilir

Safran, hafif ila orta şiddette Alzheimer hastalığının tedavisinde reçeteli bir ilaç kadar etkili olabilir. Alzheimer için bir tedavi mevcut değil ancak çalışmalar safranın ilerlemesini yavaşlatmaya ve semptomları hafifletmeye yardımcı olabileceğini öne sürmektedir.

7. Depresyon tedavisinde kullanılabilir

Depresyon dünya çapında milyonlarca insanı etkileyen bir zihinsel sağlık bozukluğudur. Tedavi farklı terapi türlerini veya ilaçları içerebilir. Bazı çalışmalar safran tüketmenin depresyon belirtilerini hafifletmeye yardımcı olabileceğini göstermektedir. Ancak safranın kanıtlanmış depresyon ilaçlarının yerini alabilmesi için uzun vadeli sonuçları inceleyen daha büyük çalışmalara ihtiyaç vardır.