Evde kompost nasıl yapılır?
Sürdürülebilir bir hayat için geri dönüşümün önemi her geçen gün daha da artıyor. Atık maddelerin doğaya zarar vermeden dönüştürülmesinin bir yolu ise kompostlamadır. Peki kompostlama nedir? Nasıl yapılır?
Kompostlama, organik atıkların mikroorganizmalar tarafından ayrıştırılarak humuslu bir malzeme olan kompost haline dönüştürülmesi işlemidir. Bu işlem, atıkların doğal olarak çürümesini taklit eder ve atıkların çevreye zarar vermeden geri dönüştürülmesini sağlar. Kompostlama işlemi, atık yönetimi açısından da önemlidir. Özellikle tarım atıkları, gıda işleme atıkları ve endüstriyel atıklar gibi organik atıkların kompostlanması, atıkların çevreye zarar vermeden bertaraf edilmesini sağlar. Ayrıca, kompostlama işlemi sentetik gübre kullanımını azaltarak çevresel sürdürülebilirliği destekler.
Bahçenizdeki toprağı zenginleştirirken, su tutmayı iyileştirirken ve erozyona karşı korurken, bahçenizdeki ve mutfağınızdaki artıkları geri dönüştürmenin harika bir yoludur. Kulağa karmaşık gelse de kompostlama çok basittir ve eğlenceli, ödüllendirici bir hobi oluşturur. İsrafı azaltmak ve sürdürülebilirliği desteklemek için düzenli olarak yerel kompostlama merkezlerine yiyecek artıkları bırakabilirsiniz.
Kompostlama nedir?
Kompost, bitkilerin büyümesine yardımcı olmak için toprağa ekleyebileceğiniz bir tür organik maddedir. Bunu yapmak için, yiyecek artıkları, yapraklar ve bahçe süsleri gibi başka türlü atacağınız doğal malzemeleri toplar ve zamanla ayrışmalarına izin verirsiniz.
Evde kompostlama yapmanızın birkaç nedenini aşağıda örnekledik;
Atık azaltma: Kompostlama, mutfak artıklarını atmak yerine geri dönüştürmenize olanak tanır, bu da gıda atıklarını azaltır ve çevresel etkinizi en aza indirmeye yardımcı olur.
Toprak zenginleştirme: Kompost, toprağın daha fazla nem ve besin tutmasına yardımcı olur. Ayrıca sıkıştırılmış toprağı parçalayarak erozyonu önler.
Sentetik gübrelere daha düşük ihtiyaç sağlar: Birçok sentetik gübrenin aksine kompost zararlı kimyasallar içermez ve toprağınıza organik madde ekler.
Özellikle kompostlama kolaydır ve başlamak için sadece birkaç basit adım gerektirir.
Kompostlama, toprağa ekleyebileceğiniz besin açısından zengin bir organik malzeme oluşturmak için yiyecek artıklarının ve bahçe süslemelerinin geri dönüştürülmesini içerir. Uygulama hem gıda israfını hem de çevresel etkinizi azaltır.
Ne kompostlayabilirsiniz?
Kompostlamaya başlamadan önce, hangi maddeleri kompostlayabileceğinizi ve hangilerini kompostlamadan kaçınmanız gerektiğini bilmek gerekir.
Ne kompost yapmalı?
Yiyecek artıkları, çim süsleri ve diğer bazı öğeler dahil olmak üzere birçok organik malzeme kompostlanabilir.
İşte kompostlayabileceğiniz bazı öğeler:
Meyve ve sebze kabukları ve artıkları
Çürük meyve ve sebzeler
Ev bitkisi süsleri
Kahve telvesi ve kâğıt filtreler
Çay yaprakları
Yumurta kabuğu
Ceviz kabukları (ceviz dışında)
Saç ve kürk
Kâğıt, karton ve parçalanmış gazete
Peçeteler, kâğıt havlular ve kullanılmayan tuvalet kağıdı
Çim kupürleri
Yapraklar
Çiçekler
Talaş
Ağaç yongaları
Neler kompostlanamaz?
Mutfağınızdaki veya bahçenizdeki tüm eşyalar kompostlanmamalıdır. Aslında, bazı maddeler zararlıları ve kemirgenleri çekebilirken, diğerleri zararlı bileşikler içerir.
Kompostlamadan kaçınmanız gereken bazı öğeler şunlardır:
Dışkı veya çöp gibi evcil hayvan atıkları: zararlı bakteri veya parazitler içerebilir.
Et, balık ve kümes hayvanlarından elde edilen kemikler veya artıklar: koku üretir ve zararlıları çeker.
Süt ürünleri: koku üretir ve zararlıları çeker.
Siyah ceviz ağaçlarından yapraklar veya dallar: bitkiler için toksik olan bir bileşiği serbest bırakır.
Ceviz: bitkiler için toksik bir bileşik salgılar.
Kömür külü veya odun kömürü: bitkilere zarar verebilecek bileşikler içerir.
Büyük tahta parçaları: ayrışması uzun zaman alabilir.
Yağ, yemeklik yağ ve gres: koku üretir ve zararlıları çeker.
Pestisitle işlenmiş çim budamaları: kompostlama işlemi için gerekli mikroorganizmaları öldürebilir.
Kahve kapsülleri: çoğu plastik içerir ve doğal olarak parçalanmaz.
Unlu mamuller: zararlıları çekebilir ve zararlı bakterilerin büyümesini artırabilir.
Hastalıklı veya böcek istilasına uğramış bitkiler: hastalığı yayabilir.
Yiyecek artıkları, bahçe süsleri ve belirli kağıt ürünleri dahil olmak üzere birçok organik malzemeyi kompostlayabilirsiniz. Bununla birlikte, bazı maddeler zararlı bileşikler içerir veya zararlıları çeker ve bu nedenle kompostlanmamalıdır.
Evde kompostlamaya nasıl başlanır?
1. Kompost yığınınızı oluşturun
Kompostlamanın ilk adımı, kompost yığınınızı veya çöp kutunuzu nerede istediğinizi belirlemektir.
Kısmi gölgeli ve bol drenajlı bir dış mekân seçmeye çalışın. Evcil hayvanlar ve vahşi yaşam da dahil olmak üzere kolayca erişilebilen ancak hayvanlardan uzaklaştırılan bir alan seçmek de önemlidir.
Yığınınızın genişliği ve yüksekliği en az 91 cm olmalıdır, bu çoğu bahçıvan için yönetilebilir bir boyuttur ve ısıyı tutabilmesini sağlar. Bakteriler organik maddeleri parçaladıkça kompostlama işlemi sırasında ısı üretilir. Alternatif olarak, kompostlama malzemelerinizi döndürmeyi ve karıştırmayı kolaylaştırmak için tasarlanmış bir kap olan bir kompost kabı kullanabilirsiniz.
2. Malzeme eklemeye başlayın
Kompost yığınınız için bir yer seçtikten sonra malzeme eklemeye hazırsınız.
Genellikle yeşil ve kahverengi malzemelerin katmanlar halinde değiştirilmesi önerilir. “Yeşil malzemeler” terimi, yiyecek ve bahçe artıkları gibi öğeleri ifade ederken, “kahverengi malzemeler” dallar, kâğıt, saman ve odun yongaları gibi karbon açısından zengin öğeleri içerir.
Katmanlama gerekli olmasa da ayrışma sürecini optimize etmek için doğru yeşil ve kahverengi malzeme dengesini korumanıza yardımcı olur.
Havalandırma ve drenaj sağlamak için yığınınızın dibinde dallar gibi 10-20 cm hacimli kahverengi malzemelerden oluşan bir tabaka oluşturarak başlayın. Ardından, çöp kutunuz dolana kadar yeşil ve kahverengi malzeme katmanlarını değiştirin. Nemli tutmak için her katmana biraz su eklediğinizden emin olun.
3. Yığını düzenli olarak çevirin
Verimli kompostlama sağlamak için yığınınızı düzenli olarak çevirmelisiniz. Bunu yapmak için, malzemeleri döndürmek ve döndürmek için bir kürek veya dirgen kullanın, bu da havanın ve nemin eşit şekilde dağılmasına yardımcı olur.
Kompostunuzu ne sıklıkta çevirmeniz gerektiği, yığının boyutu, nem miktarı ve kahverengiden yeşile malzeme oranı gibi birçok faktöre bağlıdır. Genel bir kural olarak, yığınınızı her 4-7 günde bir çevirerek başlamalısınız. Kompostunuz olgunlaşmaya başladığında, daha az sıklıkta çevirmeniz gerekebilir.
Kompost yığınınızdaki nemin çoğunun yağmurdan gelmesi gerekirken, nemli kalmasına yardımcı olmak için ara sıra sulamanız gerekebilir. Yığın ıslanırsa, fazla nemi almak için fazladan kahverengi malzemeler ekleyebilir veya daha sık çevirebilirsiniz.
4. Kompostunuzu kullanın
Yığınınızın boyutu, kullanılan malzemelerin türü, nem seviyeleri ve iklim gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak malzemelerinizin tamamen ayrışması birkaç haftadan bir yıla kadar sürebilir.
Yığını düzenli olarak çevirmek, nemli tutmak ve artıkları daha küçük parçalara ayırmak işlemi hızlandırabilir.
Kullanıma hazır olduğunda kompostunuz toprağa benzer şekilde koyu kahverengi ve ufalanmış görünmelidir. Ayrıca zengin, dünyevi bir kokuya (yağmur yağdıktan sonraki toprak kokusu) sahip olmalı ve büyük malzeme parçalarından arındırılmış olmalıdır.
Kompostu saksı toprağı ile karıştırarak, bahçenizin yüzeyine serperek veya malçla değiştirerek kullanabilirsiniz.
Az miktarda kompostu 24-48 saat suya batırarak kendi kompost çayınızı da demleyebilirsiniz. Ardından karışımı süzün ve faydalı besinler sağlamak ve bahçenizin büyümesini artırmak için bitkilere püskürtün. Kompost yığını yaparak, yiyecek artıkları ve bahçe artıkları ekleyerek ve zengin, karanlık, bitki dostu maddeler oluşturmak için kompostunuzu düzenli olarak çevirerek kompostlamaya başlayabilirsiniz.
Bahçesiz kompost yapabilir miyim?
Bahçeniz veya dış mekâna erişiminiz yoksa, yine de evde kompostlamayı deneyebilirsiniz.
Aslında, lavabonuzun altında veya buzdolabınızda mini bir iç mekan kompost yığını oluşturmak için kullanabileceğiniz çok sayıda apartman dostu kompost kutusu online olarak mevcuttur.
Yiyecek artıklarınız biriktikten sonra, onları bir kompostlama merkezine bırakabilirsiniz. Kompost kabul edebilecek yerel çiftlikler veya topluluk bahçeleriyle de iletişime geçebilirsiniz.
Bazı ülkeler ayrıca organik malzemeleri bırakmanıza veya kaldırım kenarına geri dönüştürmenize izin veren kompostlama programları da sunar.
Kompostlama ürünleri için online alışveriş yapın:
- Mutfak kompost kutuları
- Kompost bardakları (dış mekan kullanımı için)
- Hızlı kompost makineleri
Özetle, bir kompost kutusu veya kompostlama mutfak aleti kullanarak iç mekanlarda kompost yapabilirsiniz.
Kompostlama, gıda atıklarıyla savaşmanın ve çevresel etkinizi azaltmanın basit ve etkili bir yoludur. Ayrıca toprağı zenginleştirerek, erozyonu önleyerek ve bahçenizdeki sentetik gübre ihtiyacını azaltarak bitki büyümesini destekler.
Bizden bir bonus: Yeriniz küçükse, yiyecek artıklarını kompost kovanıza eklemeden önce doğrayın. Bu uygulama, artıklarınızı bir kompost kutusuna boşaltmaya hazır olana kadar yerden tasarruf etmekle kalmaz, aynı zamanda yiyeceklerin daha hızlı ayrışmasına da yardımcı olur.
