Gıda Ürünlerinde Etiketlerde Bulunması Gereken Bilgiler Ve Etiket Okumanın Önemi

Sağlıklı gıdaya ulaşmak için yiyecekleri satın alma aşamasından itibaren iyi değerlendirmek gerekir. Satın aldıktan sonra yiyecekleri doğru şekilde saklamak, pişirmek ve servis etmek güvenli gıdaya ulaşmak için çok önemlidir.Sağlıklı olmayan gıdaların tüketimi sonucunda besin zehirlenmeleri başta olmak üzere birçok sağlık sorunu ile karşılaşılabilir. Tifo, para tifo, ishaller başta olmak üzere birçok gıda kaynaklı enfeksiyon güvenli gıda tüketmemeye bağlı olur ve kişinin hayatını tehlikeye sokabilir.

Güvenli Gıda Kavramı

Besin değerini kaybetmemiş, fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik açıdan temiz olan bozulmamış gıda maddesi güvenli gıdadır. Güvenli gıda aynı zamanda sağlıklı gıda anlamına gelmektedir.

Güvenli gıdaya ulaşmak herkesin hakkıdır. Bunun için risklerin bilinmesi, üretici, tüketici ve yasal merciler tarafından gıdanın her aşamada denetlenmesi gerekir. Beslenme sadece karın doyurmak olmadığına göre, sağlıklı gıdalardan oluşan bir beslenme biçimi, yaşamın sürdürülmesi ve yaşam kalitesinin artırılması için bir zorunluluktur. Her yaşta sağlıklı ve güvenli gıda tüketilmesi gerekir.

Sağlıklı gıdaya ulaşmak için yiyecekleri satın alma aşamasından itibaren iyi değerlendirmek gerekir. Satın aldıktan sonra yiyecekleri doğru şekilde saklamak, pişirmek ve servis etmek güvenli gıdaya ulaşmak için çok önemlidir.Sağlıklı olmayan gıdaların tüketimi sonucunda besin zehirlenmeleri başta olmak üzere birçok sağlık sorunu ile karşılaşılabilir. Tifo, para tifo, ishaller başta olmak üzere birçok gıda kaynaklı enfeksiyon güvenli gıda tüketmemeye bağlı olur ve kişinin hayatını tehlikeye sokabilir.

Mikroorganizmalarla kontamine olmuş(bulaşmış) gıdaların tüketimi sonucunda;

İnsanlarda enfeksiyon (gıdaya bulaşma) ve intoksikasyona (gıda zehirlenmelerine) neden olarak önemli sağlık sorunlarına sebebiyet verebilmektedir.

Mikroorganizma toksinleri, inorganik öğelerin etkilediği besinlerin tüketimi sonucunda;
Zehirlenmeler, devamında iç kanama ve ölüm riski artar. Bu maddelere örnek olarak kuru yemişlerin sağlıklı ortamda depolanmamasına bağlı olarak oluşan Aflatoksin maddesi verilebilir.

Yine benzer şekilde gıdaların depolama ve üretim esnasında oluşabilen toksik maddeler Trikotesen, F, Solani Javaricum, Siklokloratin,luteoskirin, Patulin, Okratoksin, Pb( kurşun), Hg (civa), Mo (molibden) olarak sıralanabilir. Bir tüketici olarak bu maddelerin hepsinin bilinmesi mümkün değildir. Ancak etiket dilinin bilinmesi ve yiyecek satınalma aşamasında tüm duyuların kullanılması güvenli gıdaya ulaşmanın anahtarıdır.


Sağlıklı-güvenli gıdaya ulaşmak için neler yapılmalıdır?

• Doğal ve taze gıdalar tercih edin
• Sağlam, zedelenmemiş, bozuk olmayan gıdalar tercih edin
• Çiğ yenilen gıdaları yeterince temizlemeden tüketmeyin
• Açıkta satılan değil, ambalajlı gıda maddelerini satın alın
• Hayvansal gıdaları hiçbir şekilde çiğ olarak tüketmeyin, özellikle açıkta satılan çiğ köfte, midye gibi ürünleri tükemeyin.
• Etiket okuma alışkanlığı kazanın: etiketi olmayan ürünleri satın almayın.

Türk gıda kodeksi etiketleme yönetmeliği'nde gıdaların ambalajında yazılması gerekenler belirlenmiştir. Yasal olarak bu kurallara uymayanların ürünlerinin satışı yasaktır.

Etiketleme Ve İşaretleme 
Madde 25- Etiketleme ile ilgili kurallar aşağıdadır: 
a)Satışa sunulan her gıda maddesinin ambalajında etiket bulundurulması mecburidir.
b) Gıda maddesinin etiket bilgileri tam ve doğru olarak ifade edilmelidir.
c) Etiketleme dili Türkçe olmalıdır. Türkçenin yanı sıra başka resmi diller de kullanılabilir.
d) Tüm yazılar, fonla kontrast teşkil edecek şekilde, silinmez karakterde, okunabilir renk ve boyutta olmalı, ambalaja sağlam bir şekilde basılmış, yapıştırılmış veya tutturulmuş olmalıdır.
e) Gıda maddesinin etiketi sahte, yanıltıcı veya gıdanın karakterine göre hatalı bir izlenim yaratacak, tüketiciyi yanıltacak resim, şekil ve benzerlerini içermemelidir.
f) Özel beslenme amaçlı gıdalar dahil herhangi bir gıda maddesinin etiketinde, o gıda maddesinin hastalıkları önleme, iyileştirme ve tedavi etme özelliği olduğunu bildiren veya ima eden ifadeler yer alamaz.
g) Beslenme yönünden etiketleme özel beslenme amaçlı gıdaların ve bileşiminde farklılık yapıldığı beyan edilen gıdaların etiketlenmesinde mecburi olup, diğer gıda maddelerinde ihtiyaridir.
h) Enerji veya yağ değerlerinde sağlanan en az %25 lik azalmalar etiket üzerinde “azaltılmış” veya eşdeğeri bir kelimeyle ifade edilir.
ı) Besin ögelerinin miktarları etiket üzerinde EK-19 da verildiği şekilde, her 100 g veya 100 ml için veya her porsiyonda rakamsal olarak belirtilmelidir. Ancak, vitamin ve minerallerin bu çizelgede yer alması için EK-20 de verilen Beslenme Referans Değerlerinin en az %5 ini karşılaması gerekmektedir.
i) Gıda maddesinin bileşimindeki besin ögeleri ile ilgili beyanlarda EK-21 de verilen koşullar dikkate alınmalıdır.


Gıda maddelerinin etiketinde bulundurulması zorunlu bilgiler ;
Gıda maddesinin adı,
İçindekiler,
Net miktarı,
Firmanın adı, adresi ve üretildiği yer,
Üretim tarihi ve son tüketim tarihi veya raf ömrü,
Parti numarası ve/veya seri numarası,
Üretim izin tarihi ve sicil numarası veya ithalat kontrol belgesi tarihi ve sayısı,
Orijin ülke,
Gerektiğinde kullanım bilgisi ve/veya muhafaza şartlarının etiket üzerinde yazılması gerekir.