Histamin intoleransı nedir?
Histaminin toleransı belirtileri nelerdir? Histamin içeren gıdalar nelerdir? Histamin intoleransında beslenme nasıl olur?
Histamin intoleransı, vücudunuzdaki yüksek histamin seviyeleri nedeniyle ortaya çıkar. Vücudunuz histamini etkili bir şekilde parçalayamazsa bu durum ortaya çıkabilir. Histamin intoleransı, vücudunuzdaki çeşitli sistemleri etkileyebilir ancak genellikle gastrointestinal semptomlar en belirgin olanlardır. Bu durum, histamine karşı bir duyarlılık değil, aksine fazla histamin üretildiğinin bir göstergesidir. Histamin intoleransı, doğuştan olabilir veya genetik faktörler, diyet alışkanlıkları veya kullanılan ilaçlar gibi çeşitli etkenler sonucu ortaya çıkabilir. Yazımızı okumaya devam edin ve histamin toleransı hakkında detaylı bilgiye sahip olun!
Histamin nedir?
Histamin, beyne mesajlar ileten, mide asidinin salgılanmasını sağlayan ve bağışıklık sisteminin yaralanma veya alerjik reaksiyonlara tepki vermesinin bir parçası olarak salgılanan bir kimyasaldır. Vücudun bu kimyasala karşı intoleransı, sindirilmiş histamini yeterince parçalayamaması durumunda ortaya çıkar ve bu da kandaki histamin seviyelerinin yükselmesine neden olur. Bu durum genellikle, sindirilmiş histamini parçalayan ana enzim olan diamin oksidaz (DAO) seviyelerinin düşük olmasından kaynaklanır.
Histamin intoleransı nispeten nadir görülür ve dünya genelindeki nüfusun yaklaşık %1-3'ünü etkiler. Bununla birlikte, doktorlar ilk aşamada bunu fark etmeyebilir ve bir gıda alerjisi veya gastrointestinal bozuklukla karıştırabilir.
Histamin intoleransının belirtileri nelerdir?
Histamin intoleransının belirtileri genellikle çeşitlidir ve vücudun çeşitli sistemlerini etkileyebilir. 2019'da yapılan bir çalışmada, katılımcıların çoğunun birden fazla semptom yaşadığı gözlemlenmiştir. Histamin intoleransı semptomları genellikle spesifik değildir ve diğer durumların semptomlarıyla benzerlik gösterebilir. Bu nedenle, doğru tanı koymak bazen zor olabilir. Gastrointestinal semptomlar genellikle en yaygın olanlardır ve şunları içerebilir:
Sindirim sorunları
Karın ağrısı
Şişkinlik
İshal
Kabızlık
Mide bulantısı
Kusma
Bununla birlikte, histamin intoleransıyla ilişkili diğer yaygın reaksiyonlar arasında şunlar bulunabilir:
Baş ağrısı veya migren
Burun tıkanıklığı veya sinüs sorunları
Yorgunluk
Kaşıntılı cilt
Düzensiz adet döngüsü
Daha ciddi histamin intoleransı vakalarında aşağıdaki semptomlar da görülebilir:
Karın krampı
Doku şişmesi
Yüksek tansiyon
Düzensiz kalp atış hızı
Kaygı
Vücut ısısını düzenlemede zorluk
Baş dönmesi
Ancak belirtiler kişiden kişiye değişebilir ve başka sağlık sorunlarıyla da ilişkili olabilir. Bu nedenle, histamin intoleransı şüphesi durumunda bir doktora danışmak önemlidir.
Histamin toleransı oluşmasının sebepleri nelerdir?
Birçok yiyecek ve içecek histamin içerir. Genellikle, dışarıdan alınan histamini DAO ve daha az ölçüde histamin-N-metiltransferaz (HNMT) adlı enzimler parçalar. Ancak, çeşitli faktörler DAO ve HNMT'nin etkinliğini etkileyebilir. Vücut, gıdalardan gelen histamini parçalayamazsa histamin bağırsak astarından sızabilir ve kan dolaşımına girebilir. Bu durum, bir bağışıklık tepkisini tetikleyebilir. Birçok reçeteli ilaç, vücuttaki DAO ve HNMT seviyelerini etkileyebilir. Bu ilaçların bazı örnekleri şunlardır:
Antibiyotikler
Antidepresanlar
Gastrointestinal ilaçlar
Kalp ritmi düzensizliklerini tedavi eden antiaritmikler
Yüksek tansiyonu tedavi eden antihipertansifler
Kas gevşeticiler
Narkotikler
Lokal anestezikler
Bunun yanı sıra, reçetesiz satılan ve reçeteli olmayan steroid olmayan anti-enflamatuar ilaçlar da (NSAİİ'ler olarak bilinir) vücudun histamini nasıl metabolize ettiğini etkileyebilir. Ayrıca, yüksek alkol tüketimi ve bağırsak zararına neden olan sağlık koşulları da histamin intoleransına yol açabilir.
Histamin intoleransında diyet nasıl bir rol oynar?
Diyet, histamin intoleransı durumunda önemli bir rol oynar. Neredeyse tüm yiyecek ve içecekler bir miktar histamin içerir. Bu miktar genellikle gıdalar bayatladıkça, bozuldukça veya fermente oldukça artar. Bazı yiyecek ve içecekler ayrıca vücutta histamin salgılanmasını tetikleyen veya DAO ve HNMT enzimlerinin üretimini veya etkinliğini engelleyen bileşikler içerir. Histamin açısından zengin olan bazı yiyecek ve içecekler şunlardır:
Alkol
Yıllanmış peynirler
Fermente gıdalar (konserve, salamura ve lahana turşusu gibi)
Tütsülenmiş ürünler (sosis, jambon, pastırma veya salam gibi)
Ispanak
Patlıcan
Ketçap
Sirke
Avokado
Konserve balıklar (uskumru ve ton balığı gibi)
Histamin salınımını tetikleyebilecek gıdalar şunlardır:
Çoğu turunçgiller
Kakao ve çikolata
Domates
Yumurta akı
Balık
Yer fıstığı
DAO ve HNMT seviyelerine veya eylemlerine müdahale edebilecek yiyecekler ise şunları içerir:
Alkol
Enerji içecekleri
Yeşil çay
Siyah çay
Maté çay
Birçok bakteri türü, yaygın gıda kontaminantları da dahil olmak üzere bağırsakta histamin üretebilir. Bu durum, histamin intoleransı olan kişilerde bağırsak bariyeri işlev bozukluğuna yol açabilir. Histamin intoleransı durumunda, doktorlar genellikle düşük histamin diyetini önerirler. Bu diyet, histamin açısından zengin gıdaların alımının sınırlandırılmasını içerir ancak tamamen kesilmez. Araştırmalar, bu diyetin intolerans tanısını doğrulamada ve semptomları iyileştirmede etkili olabileceğini göstermektedir.
Ancak, uzun vadede düşük histamin diyeti uygularken bir doktorun gözetiminde olmak önemlidir. Çünkü düşük histamin diyeti, bazı besin öğeleri eksikliğine neden olabilir. Bu nedenle, çeşitliliğe odaklanmak ve yeterli beslenmeyi sağlamak önemlidir. Histamin intoleransı olan kişiler için bazı vitamin ve minerallerin takviye edilmesi faydalı olabilir. Örneğin, B6 vitamini, C vitamini, bakır, magnezyum, çinko, kalsiyum, B1 vitamini ve B12 vitamini takviyeleri önerilebilir. Ancak, C ve B1 vitaminlerinin aşırı alımının DAO üzerinde inhibe edici etkisi olabileceği için bu takviyelerin dozajı dikkatle kontrol edilmelidir.
Düşük histaminli gıdalar nelerdir?
Histamin intoleransınız varsa, düşük histaminli gıdaları beslenme düzeninize dahil etmek semptomları azaltmaya yardımcı olabilir. Düşük histaminli beslenme planlarının çeşitli varyasyonları vardır. Beslenme planınızdan gıdaları çıkarmadan önce diyetisyen gibi bir sağlık uzmanına danışmanız önemlidir. Histamin oranı düşük bazı gıdalar şunlardır:
Taze et ve taze yakalanmış balık ( taze olması önemli)
Narenciye olmayan meyveler
Yumurta
Kinoa ve pirinç gibi glütensiz tahıllar
Hindistan cevizi sütü ve badem sütü gibi süt ürünleri ikameleri
Domates, avokado, ıspanak ve patlıcan hariç taze sebzeler
Zeytinyağı gibi yemeklik yağlar
Histamin toleransının tedavisi nedir?
Yeme düzeninizde değişiklik yapmanın dışında, histamin intoleransını düzeltmek için yapabileceğiniz fazla bir şey yoktur. Ancak, semptomları yönetmek için aşağıdaki seçeneklerden faydalanabilirsiniz:
Antihistaminikler: Antihistaminik ilaçlar, histamin intoleransı semptomlarını kısa vadeli olarak hafifletmeye yardımcı olabilir. Bunlar, histaminin vücutta sebep olduğu reaksiyonları engelleyerek semptomların azalmasına yardımcı olur.
DAO Takviyeleri: Diamin oksidaz (DAO) takviyeleri, histamin intoleransı semptomlarını azaltmaya yardımcı olabilir. DAO enzimi, histamini parçalayan bir enzimdir ve takviye olarak alındığında, vücudun histamin metabolizmasını destekleyebilir. Ancak, DAO takviyelerinin etkinliği hakkında daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
Her iki seçeneği de denemeden önce bir sağlık uzmanına danışmanız önemlidir. Ayrıca, histamin intoleransı semptomlarını yönetmek için uygun bir tedavi planı oluşturmak için bir uzmanın rehberliğini almanız önerilir.
Histamin toleransı için test var mıdır?
Evet, histamin intoleransını teşhis etmek için bazı testler bulunmaktadır. Ancak, tam olarak histamin intoleransını belirlemek için özgül bir test bulunmamaktadır. Bunun yerine, doktorlar genellikle semptomları ve semptomların tetikleyicilerini değerlendirerek ve diğer olası nedenleri dışlayarak histamin intoleransını teşhis ederler.
Histamin intoleransı teşhisi için yapılabilecek testlerden bazıları şunlardır:
Gıda Günlüğü Tutma: Bir doktor genellikle histamin intoleransı olabilecek kişilerden bir gıda günlüğü tutmalarını ister. Bu günlük, semptomları ve beslenme düzenlerini tanımlamalarına yardımcı olabilir.
Kan Testleri: Bir kan testi ile kişinin doku amilaz (DAO) seviyeleri ve enzim aktivite düzeyleri kontrol edilebilir. DAO, histaminin yıkılmasında önemli bir rol oynar. Düşük DAO seviyeleri, histamin intoleransının bir işareti olabilir.
Oral Histamin Tolerans Testi: Bu testte, kişiye belirli bir miktar histamin verilir ve vücudunun nasıl tepki verdiği gözlemlenir. Ancak, bu testin yaygın olarak kullanılan bir test olmadığını belirtmek önemlidir.
Eliminasyon Diyeti: Doktorlar bazen histamin intoleransı teşhisi koymak için eliminasyon diyeti önerebilirler. Bu diyet, potansiyel histamin tetikleyicilerini (fermente gıdalar, alkol, turşular vb.) diyetten kaldırarak semptomların azalıp azalmadığını gözlemlemeyi içerir.
Bu testlerin kombinasyonu, histamin intoleransını teşhis etmek için kullanılabilir. Ancak, histamin intoleransı teşhisi koymak için belirli bir standart test protokolü bulunmamaktadır. Bu nedenle, doktorunuz en uygun teşhis ve tedavi planını belirlemek için semptomlarınızı ve tıbbi geçmişinizi değerlendirecektir.
Sağlık uzmanına ne zaman gitmeliyim?
Açıklanamayan semptomlarınız varsa veya gıda intoleransınız olduğunu düşünüyorsanız sağlık uzmanınızla konuşun. Bunun alerji mi, intolerans mı yoksa başka bir şey mi olduğunu anlamanıza yardımcı olabilirler.
Acil Servise Gitmeniz Gereken Durumlar:
Dudaklarınızın, dilinizin veya boğazınızın şişmesi.
Nefes almada zorluk.
Kan basıncında ani bir düşüş (halsizlik, baş dönmesi, bayılma ve bilinç bulanıklığı gibi belirtilerle birlikte).
Sağlık Uzmanınıza Sorularınız:
Bu bir alerji mi yoksa intolerans mı?
Tetikleyicilerimi nasıl tanımlayabilirim?
Bir reaksiyonla karşılaşırsam ne yapmalıyım?
Sağlık uzmanınız size semptomlarınızı değerlendirme ve doğru teşhisi koyma konusunda yardımcı olacaktır. Ayrıca, tetikleyicilerinizi tanımlayarak ve bir reaksiyon durumunda nasıl hareket etmeniz gerektiğini öğrenerek kendinizi daha iyi yönetebilirsiniz.
Sonuç olarak, birçok gıda yüksek histamin seviyeleri içerir. Vücut bu kimyasalı yeterince parçalayamazsa, genellikle gastrointestinal sistemde çeşitli semptomlara yol açabilir. Histamin intoleransını yönetmek için diyette değişiklikler yapmak, antihistaminikler veya enzim takviyeleri almak ve histamin salınımını tetikleyen ilaçların kullanımından kaçınmak veya bunları sınırlamak gerekir. Az sayıda konserve veya fermente ürün içeren, taze ve minimum düzeyde işlenmiş gıdalara odaklanan bir diyet doğal olarak daha az histamin içerir.
