Ada çayı

Günümüzde katkı maddesi içeren yiyeceklerin artması ve geleneksel tarımdan uzaklaşılması sebebi ile ne yazık ki birçok hastalık daha fazla baş gösteriyor. Bunun önüne geçmek isteyenler ise öncelikle çareyi bitkilerde ve bitkisel beslenmede arıyor. Ada çayı da çok uzun yıllardan beri sağlık üzerindeki olumlu etkilerinden ötürü başvurulan bitkiler arasında bulunuyor.

Ada çayı nasıl bir bitkidir?

Ada çayı halk arasında sıklıkla kullanılan ismi olmasına rağmen, kimi bölgelerde kutsal bitki ismi ile anılıyor. Kutsal bitki denilmesinin nedeninin ise sağlığa ve birçok rahatsızlığa iyi gelmesi olduğu düşünülüyor. Ballıbabagiller familyasından olan ada çayı özellikle Akdeniz Bölgesi'nde yetişen ıtırlı bir bitki. Kış mevsiminde yapraklarını dökmeyen odunsu-çalımsı bir yapıya sahip. Ayrıca çiçek açan türleri de bulunuyor. Genellikle kendisine has koyu kahverengi bir tohumu oluyor. Tohumun toprağa düştüğü yerde fazla bir çabaya gerek kalmaksızın ada çayı bitkisi bitiveriyor.

Ada çayı nelere iyi gelir?

• Sinirleri sakinleştirir, gerginliği alır.

• Sindirimi kolaylaştırır. Özellikle hazım sorunu olan kişilerin kullanması uzmanlarca önerilir.

• Çok etkili bir gaz söktürücüdür.

• Gece terlemesi sorunu olanlara çok yararlıdır ve gece terlemelerini en aza indirir. 

• İyi bir idrar söktürücüdür.

• Kadınlarda döl yatağı kaslarını uyarır. Regl düzensizliklerine ve sancılarına iyi gelir. Regl gerginliğini alır.

• Östrojen hormonu içerir. Bu sayede kadınların menopoz döneminde yaşadıkları sıkıntıları azaltır.

• Mukoza tabakalarını güçlendirir. Bu sayede ağız ve diş eti şikayetleri ile boğaz ve bademcik enfeksiyonlarına karşı iyileştiricidir.

• Ada çayı antifungal etkiler taşır. Diğer bir deyişle ciltteki mantarlara sürüldüğünde tedaviye destek olur ve mantarın yok olma sürecini hızlandırır.

• Ada çayı vücuttaki yaraların iyileşmesini hızlandırır.

• Ada çayının dişleri beyazlattığı ve sağlamlaştırdığına yönelik araştırmalar da vardır. 

Kolayca çoğaltılabilen ve hemen her yerde yetişebilen ada çayı bitkisinin yukarıda sayılan faydalarının yanı sıra şunu da belirtmek de yarar var: Bildiğiniz gibi her faydalı bitki çayı, herkeste aynı etkiyi yaratmayabilir. Bazı kişi ve durumlarda ada çayının zararlı etkileri de gözlenebilir.

Ada çayının zararları

• Tansiyonla ilgili sağlık sorunu bulunan kişilerin günde 1 fincandan fazla içmesi zararlı etkiler doğurabiliyor. 

• Hamilelerde özellikle ilk üç ay ada çayı da dahil bitki çayı çeşitlerinin içilmemesi öneriliyor. Ada çayında bulunan thujone isimli bileşenin gebelikte yüksek tansiyona, düşüğe ya da erken doğuma neden olabileceği düşünülüyor. Bu açıdan dikkatli olmakta fayda vardır. 

• Karaciğer iltihabı olan hastaların da ada çayı kullanması tavsiye edilmiyor. 

Özetle, her faydalı bitkinin bazı koşullarda yan etkilerinin olabileceği bilinen bir gerçek. Bu sebeple bitki çaylarını içmeden önce, genel sağlığını göz önünde buldurmalı ve sağlığınıza en uygun olan bitki çayını tercih etmelisiniz. Günde üç fincandan fazla bitki çayı içmemelisiniz. Aksi takdirde böbreklerinizin fazla yorulmasına yol açabilir, tansiyon sorunları yaşayabilirsiniz.

Ada çayının hazırlanışı

Bu faydalı çayı hazırlamak çok kolay! Üstelik mutfağınızdaki uygun malzemelerle çayınızı daha da lezzetli hale getirebilirsiniz. Ada çayını 2 şekilde hazırlamanız mümkün:

1-Tıpkı siyah çay demler gibi bir demliğe bir tutam ada çayı atın ve kaynar suyla haşlayın. Ancak bu şekilde hazırlanan ada çayı 2. yönteme kıyasla daha acı bir tada sahip oluyor. 

2-Bir fincana bir tutam ada çayı koyun ve üzerine 1 dakika kadar dinlenmiş kaynar su ilave edin. Çay doğrudan haşlanmadığı için, diğer yöntemdeki acı tat bu yöntemde ortaya çıkmayacaktır. 4-6 dakika kadar dinlenmesini bekledikten sonra ada çayınız içime hazır hale geliyor.

İdeal olan bitki çayları ile şeker tüketmemeniz ancak "şekersiz asla" diyenlerdenseniz fincanınıza katacağınız bir kaşık bal hem ada çayınızı tatlandıracak hem de balda bulunan sayısız faydayı da vücudunuza almanıza vesile olacaktır. 

Ada çayının çeşitleri

Günümüze dek tespit edilmiş olan ada çayı çeşidi 90'ı buluyor. Bu 90 çeşidi 2 ana başlık altında toplamak mümkün. 

1-Bahçe ada çayı: Bu grupta yer alan ada çayları gerçek ada çayı olarak biliniyor. Ayrıca şifa bakımından daha etkili olduğu söyleniyor. Ada çayının 30-70 cm boyundaki menekşe renkli çiçekleri halka şeklinde dizili oluyor. Karşılıklı olan beyaz keçeli yaprakları adeta gümüş gibi parlıyor ve acımsı bir koku yayıyor. Bahçe ada çayı güneşli yerde yetiştirilebiliyor. Don olaylarına ve soğuğa karşı çok duyarlı bir bitki olan bu çay çeşidi kış boyunca başka bir bitkinin dalları ile örtülüyor.

2-Çayır ada çayı: Adından da anlaşılacağı gibi çayırlarda ve meralarda yetişiyor. Çevresine ıtırlı hoş bir koku yayan koyu mavi menekşe renkli çiçekleri oluyor. Yapraklar, çiçeklenme başlamadan mayıs ve haziran aylarında toplanıyor.

Ada çayı yağının faydaları ve kullanım alanları

Ada çayı, yapraklarının sayısız faydası ve hoş kokusu nedeniyle yağı da üretilen bitkilerden biri. Ada çayı yağı sineol yapraklarından elde ediliyor. Aromatik tedavide kullanılan ada çayı yağının birçok soruna iyi geldiği biliniyor. Ada çayı yağının ülkede bilinen ve kullanılan bir diğer ismi ise acı elma yağı. 

Ada çayı yağının faydaları ve kullanım alanları ise şu şekilde:

• Küçük yaraları ve kesikleri enfeksiyonlara karşı korur.

• Antifungal özelliği bulunur. Bu nedenle mantar enfeksiyonları ile dizanteri ve deri hastalıklarına iyi gelir.

• Bakterilerin vücutta yayılmalarını engeller. Kulak, burun, boğaz, göz, kolon ve bağırsaklardaki bakterilerin ve enfeksiyonların gelişmesini önler.

• İyi bir antioksidan kaynağıdır.

• Karın ağrısının ve bağırsak ağrılarının iyileşmesine katkı sağlar. Özellikle kadınlarda regl ağrısına iyi gelir.

• Mideyi rahatlatır. Ülsere karşı koruma sağlar.

• Terleme yoluyla toksinlerin vücuttan atılmasını hızlandırır. 

• İltihaplanma sebebiyle oluşan ateşi düşürür.

• Sindirim sistemini rahatlatır. Bağırsakları uyarır ve boşaltımı kolaylaştırır. Kabızlığın önlenmesine yardımcı olur.

Ada çayı yağını nasıl kullanmalısınız?

Ada çayı yağı oldukça yoğun bir yağ olduğundan mutlaka kullanmadan önce seyreltmeniz gerekiyor. Eğer ada çayı yağını cilt bakımında kullanmayı düşünüyorsanız Hindistan cevizi yağı veya badem yağı ile karıştırın. Ada çayı bitkisi çağlardan beri şifalı görülerek kullanılıyor. Yine de kullanıp kullanmamak konusunda şüpheleriniz varsa doktorunuza ya da eczacınıza mutlaka danışmalısınız.