Salatalık Nedir?

Salatalık, kolayca ulaşılabilen ve ülkemizde oldukça sık tüketilen bir besin. Sebze sınıfına giren bu sağlıklı yiyecek, içerdiği vitamin ve minerallerle tarih boyunca pek çok kültürde sofraların önemli lezzetleri arasında kendine yer edinmiş. Bahar aylarında yenebilen, seracılığın gelişmesinin ardından ise her mevsim bulunabilen salatalık, düşük kalorisine rağmen mideyi tok tutuyor ve büyük oranda sudan oluştuğu için fazla miktarda yenmesinde bir sakınca bulunmuyor. Mideye olan faydasının yanı sıra cilt sağlığı ve güzelliğini korumada da oldukça etkili olan bu sebze, vücudun su ihtiyacını karşılamasıyla da öne çıkıyor.

Salatalığın Besin Değerleri Nelerdir?

Salatalığın 100 gramı 1.81 gram karbonhidrat, 0.62 gram protein, 0.20 gram yağ, 0.52 gram lif içermektedir.

Salatalık Kaç Kaloridir?

Salatalığın 100 gramında 12 kalori bulunmaktadır. Salatalığın 1 adedi (120 gr) 14,4 kaloridir. 

Salatalığın Faydaları Nelerdir?

Salatalık son derece lezzetli, tok tutmasına rağmen mideyi rahatsız etmeyen, oldukça hafif bir besin. Sebzenin özellikle önemli bir C ve K vitamini deposu olduğunu söyleyebiliriz. İçerdiği C vitamini sayesinde bağışıklığın korunmasına yardımcı olan besin, hastalıklara karşı korunmak adına sık sık tercih edilebiliyor. Ayrıca cildini taze tutmak, nemlendirmek, güneş yanıklarına karşı korumak ve olası cilt sorunlarına karşı önlem almak isteyenler salatalığı bol bol tüketebiliyor. Bunun yanı sıra salatalık suyu ve salatalık dilimlerini yüze maske şeklinde uygulamak da cilde tazelik ve ferahlık veriyor. Özellikle göz altı morluğu sorunu yaşayanlar salatalığı düzenli aralıklarla göz altlarına koyarak bir süre beklettiğinde göz altı morlukları hafifliyor ve yüzdeki yorgun görünüm azalıyor.

Salatalık suyu sadece cilde değil kalp sağlığına da iyi geliyor. Bu besinin suyunda bulunan demir kırmızı kan hücrelerini aktifleştiriyor. Bu da kalp sağlığını korumada oldukça etkili. Salatalık, beyin sağlığı açısından da düzenli olarak tüketilmesi gereken bir sebze. İçerisinde bulunan fisetin, hücrelerin yenilenmesinde ve hafızanın güçlenmesinde etki gösteriyor. K vitamini deposu da olduğundan kemik sağlığına dikkat edenlerin beslenmesinde de mutlaka yer almalı. Kabızlık durumunda da sindirime yardımcı olması için tüketilebiliyor. 

Diyet dostu salatalık, potasyum, magnezyum, B ve A vitaminleri açısından da hayli zengin. Bu lif açısından zengin meyvenin diğer faydaları arasında idrar söktürücü olması, dolaşım sistemini koruması, kas esnekliğini artırması, gut hastalığına iyi gelmesi, saç ve tırnakları kuvvetlendirmesi, şeker hastalığına karşı iyi bir koruyucu olması ve karaciğeri temizlemesi geliyor. Yaklaşık %95'i su olan salatalık, insan sağlığı için olmazsa olmaz bir besin. Özellikle yüksek tansiyon hastaları gönül rahatlığıyla bol bol salatalık tüketebilir.

Salatalığın tarihçesi

Latince adı "Cucumissativus" olan salatalığın anavatanı Hindistan. Su kabağı familyasına ait olan bu besin, farklı çeşitleriyle başta Güney Asya olmak üzere pek çok coğrafyada yetiştirilebiliyor. Yerde yetişen bu sebzenin uzunluğu 60 cm, genişliği ise 10 cm'e kadar ulaşabiliyor. Koyu yeşil rengi ve ince kabuğuyla neredeyse tamamı su olan bu lezzetli besin çoğunlukla çiğ tüketiliyor. Vitamin ve minerallerden yana zengin olması, düşük kalorisi ve pek çok hastalığa karşı koruyucu özelliğiyle salatalık en önemli sebzeler arasında yer alıyor.

Salatalık nasıl yetiştirilir?

Salatalık genellikle tırmanarak büyüyen bir sebze. Toprağa ya da saksıya dikilen çubuklara sarılarak yetiştirilebiliyor. Toprağa değmeyen bu sebze, böceklerden korunuyor, hızlıca olgunlaşıyor ve detaylı bir bakıma ihtiyaç duymuyor. Yetiştirilmesi son derece kolay olan salatalığın daha lezzetli olması için toprağa gübre katılması etkili oluyor. Salatalık yaz mevsimini seviyor ve temmuz ayında ekimi gerçekleştirildikten sonra çiçek açması bekleniyor. Çiçek açan sebzenin sık sık ve yoğun şekilde sulanması bol ürün vermesini sağlıyor. Saksıda salatalık yetiştirmek için ise en az 30 cm derinliğinde bir saksı edinmek gerekiyor. Toprağına destek çubuğu yerleştirilen salatalık tohumları, en az 21 derece olan bir toprağın ortasına ekilmeli ve güneşte bırakılmalı. Tohumların her gün düzenli olarak sulanması da önemli.

Salatalık hangi mevsimde yenir?

Salatalık yaz aylarında yetiştirilen bir sebze. Genellikle temmuz ayında ekilen sebzenin tohumları eylül gibi ürün vermeye başlıyor. Seracılığın gelişmesiyle salatalığın her mevsimde bulunabiliyor. Bu nedenle her mevsim salatalık satın almak mümkün.

Salatalık seçerken nelere dikkat edilmeli? 

Salatalığın taze tüketilmesi oldukça önemli. Sebzenin taze olup olmadığını dış görünüşüne bakarak kolayca anlayabilirsiniz. Bunun için öncelikle rengi en koyu olan salatalıklara öncelik vermelisiniz. Bir diğer tazelik kriteri ise sertlik. Yumuşak olan salatalıklar tazeliğini yitirmiş ve çürümeye yakın olanlar diyebiliriz. Buruşan, esneyen, sulanan salatalıkların da zamanının geçtiğini bilmek gerekiyor.

Salatalık nasıl saklanır? 

Salatalık uygun koşullarda saklandığı takdirde bazı sebzelere oranla daha uzun süre taze kalabiliyor. Buzdolabında saklarken salatalıkların kuru kalmasını sağlamak adına kağıt peçeteye sarma ve kilitli poşette tutma yöntemini seçebilirsiniz. Sebzeleri kese kağıdında saklamak da bozulma süresini geciktiriyor. Bununla ilgili en önemli püf nokta şu: Salatalıkları mutlaka yıkamadan muhafaza etmek gerekiyor. Çünkü yıkanan salatalıklar daha hızlı bozuluyor.

Salatalık nasıl tüketilir?

Salatalık pek çok kültürde taze olarak, pişirilmeden tüketiliyor. Mevsim ya da çoban salatasında taze olarak tüketilebildiği gibi tek başına tuz ve limon eşliğinde de yenebiliyor. Bu özel sebze, salatalık turşusu olarak da yeniyor. Sirke, sarımsak ve kaya tuzuyla yapılan salatalık turşusu sofraların sevilen yiyecekleri arasında yer alıyor. Salatalık taze haliyle patates salatası, cacık, Rus salatası ya da kısır gibi farklı tariflerin içerisinde de kullanılabiliyor.

Salatalık nelerle iyi gider?

Bu lezzetli sebzenin taze haliyle en çok yakıştığı tariflerden biri cacık. Yoğurda su ile kıvam verilerek yapılan cacığın içine doğranan ufak salatalık parçaları bu tarifin olmazsa olmazı. Çoban ve mevsim salatalarında da bu besinin yeri vazgeçilmez. Salatalık hem turşu hem de taze haliyle kısır içerisinde de mutlaka yer alıyor. Pek çok farklı salata türüne konabilen sebze, çeşitli meze türlerinin içerisinde de kullanılıyor. Nohut, mercimek, fasulye gibi baklagillerle yapılan salatalara yakıştığı gibi tavuklu ve etli salata çeşitlerinde de yerini alıyor. Salatalık dünya mutfağında da pek çok tarifte ana malzeme olarak bulunuyor. Özellikle sushi çeşitlerinde özel bir yere sahip olan bu sağlıklı sebze, yoğurtlu meze ve salataların da vazgeçilmez malzemelerinden.

Salatalık Nasıl Tüketilir?

Salatalık kabak, bal kabağı ve karpuz gibi besinlerle aynı sınıfta yer alıyor. Tıpkı karpuz gibi neredeyse %95'i sudan oluşan besin aynı şekilde C vitamini açısından da bir hayli zengin. Salatalık yerine kullanılabilecek besinler arasında başlarda gelen kabak da düşük kalorili olması ve hem çiğ hem de pişmiş olarak tüketilebilmesiyle yemeklerde oldukça sık kullanılan bir gıda. Bağışıklığı artıran; C, B ve K vitamini deposu olan bu özel sebzeler kalp, sindirim ve dolaşım hastalıklarına karşı koruyucu oldukları gibi hem doyurucu hem de yağ içermiyorlar. Tıpkı salatalık gibi iyi bir antioksidan olan karpuz da salatalığın yerine yazın bol bol tüketilebilir.

Salatalık Hangi Diyet Planının İçerisinde Bulunabilir?

Salatalık düşük kalori içeren sebzelerden biridir. Bu nedenle kilo verme diyeti vekilo koruma programında rahatlıkla tercih edilebilir.