Kırmızı et alerjisi! Alfa-gal Sendromu nedir?
Kırmızı et severleri biraz üzecek, bu da olmaz dedirtecek türden bir alerji çeşidiyle karşınızdayız. Kırmızı et alerjisi… Sizler için araştırdık, keyifli okumalar.
Alfa-gal alerjisi, daha yaygın olarak kırmızı et alerjisi olarak bilinen bir durumdur ve bir kişinin et yediğinde anafilaktik şoka girmesine ve aşırı duyarlılık göstermesine neden olur.
Alfa-gal terimi nerden geliyor diye soracak olursanız, alfa-gal; alerjisi olan kişilerde alerjik reaksiyona neden olabilen bir karbonhidrat molekülü galaktoz-alfa-1, 3-galaktozun kısaltmasıdır. Molekül, inekler, koyunlar, geyik eti, bizon ve domuzlar dahil olmak üzere memelilerin etinde bulunur. Peki nasıl yayılır? Alfa-gal alerjisi, adını sırtındaki işaretten alan Lone Star kenesinin ısırmasıyla yayılır.
Lone Star kene ısırıkları alfa-gal alerjilerinin tek önemli nedeni olmasa da vakaların yaklaşık yüzde 80'inden sorumlu olduğu tahmin edilmektedir.
Alfa-gal alerjisi 2006 yılında tanımlanmış bir alerjidir ve vakaları giderek daha yaygın hale gelmesine rağmen yine de nadir görülen bir durumdur.
Alerji araştırmacısı Virginia Üniversitesi'nden Thomas Platts-Mills, kanser ilacı cetuximab'a karşı alerjik bir reaksiyon keşfettikten sonra 2002 yılında alfa-gal reaksiyonunu incelemeye başlamıştır. Cetuximab, etle aynı alfa-gal şekerini içerir, ancak daha sonra Platts-Mills'in kendisi keneler tarafından ısırılıp alerji geliştirene kadar kene ısırıklarıyla ilişki kurulmamıştır. Kene tükürüğündeki hangi maddenin alfa-gal antikorlarının gelişmesine tam olarak neden olduğu belirsizliğini korumaktadır.
Alfa-gal sendromu vücutta nasıl karşılanır?
Alfa-gal vücuda bir kene ısırığı veya başka bir yolla girdiğinde, bağışıklık sistemi molekülle savaşmak için antikor üretir,anti-gal antikoru, spesifik olarak Gal(alfa)1-3Gal(beta)1-4GlcNAc-R molekülü (kısaca "alfa-galaktosil epitopu") ile etkileşir. Yapılan çalışmalar, kene ısırığı sonrası vücuda kan yoluyla giren alfa-gal şekerinin, anti-gal isimli bir antikorun üretimini tetiklemesi sonucu alerjik reaksiyonun belirdiğini göstermektedir. Alfa-gal şekerine karşı üretilen immünoglobülin M (IgM), immünoglobülin G (IgG) ve immünoglobülin E (IgE) antikorları farklı sonuçlara neden olur. Sendromla ilişkili alerjilerin ana sorumlusu, IgE antikorlarıdır. Kenenin ısırığı sırasında verilen Th2-tetikleyici unsurların vücut tepkisini IgE'den yana değiştirdiği ve Alfa-Gal Sendromu'nu pekiştirdiği düşünülmektedir (ki bu nedenle sadece memeli eti tüketmek sendroma neden olmaz; kene tarafından ısırılma gereklidir). Ayrıca IgM antikoru, bir diğer memeli hayvandan gelen eti "yabancı madde" olarak algılar ve reddeder. Bu durum, sadece alerjik reaksiyonlar için bir problem olmakla kalmaz, aynı zamanda hayvandan insana ksenotransplantasyon deneylerinde de zorluk çıkarır. Bu nedenle hastalık yönetimi, hastanın alerjiyi tetikleyen unsurlardan uzak durmasıyla sağlanmaktadır.
Alfa-gal Sendromunda Neler Tüketilmemelidir?
Alfa-gal sendromunda genel olarak kırmızı etler diyetten elimine edilmelidir. Alfa-gal Sendromu olanların aşağıdaki etlerden uzak durması gerekmektedir:
●Biftek, domuz, kuzu ,bizon, keçi, at, tavşan, sincap, kanguru, antilop, bufalo, deve, gine domuzu, yarasa ve balina da dâhil, neredeyse bütün memeli hayvan etleri
●Bu memeli hayvanların karaciğer, akciğer, kalp, bağırsak, böbrek gibi organları
●Memeli bağırsağından yapılan sucuk ve kokoreç gibi ürünler (buna tavuk ve hindi kokoreç de dahil),
●Kuyrukyağı, donyağı ve içyağ gibi memeli yağları
●Kemikler ve kemik iliği
●Memeli kolajeni
●Memeli etiyle yapılmış çorbalar ve salçalar
●Et ekstraktları,
●Memeli hayvanların vücudundan elde edilen tendon, beyin, sinir, deri, vb. bütün yapılar
●Süt ve dondurma gibi süt ürünleri
●Jelatin ve jelatinli diğer ürünler
●Memeli eti veya parçalarıyla temas etmiş diğer ürünler
●Memeli ürünlerinden elde edilen ilaçlar, aşılar, vb. (Alfa-gal içermeyen ilaçlar üretilmeye başlanmıştır.)
Hastanın hangi ürüne ne düzeyde tepki gösterdiği, hastadan hastaya değişmekte; dolayısıyla sendromdan mustarip herkesin gün içinde dikkat etmesi gereken ürünler farklılık gösterecektir. Birçok kişide söz konusu keneler tarafından tekrar ısırılmaması ve alerjinin uzun süreler boyunca tetiklenmemesi hâlinde Alfa-gal Sendromu belirtilerinin zamanla azaldığı, alerjik tepkilerin şiddetinin düştüğü ve hatta nihayetinde tamamen ortadan kalktığı bilinmektedir. Bu süreçte kene ile temas edilebilecek mekânlardan da uzak durulmalıdır.
Alfa-gal alerjisi semptomları nelerdir?
Bir alfa-gal alerjisinin yaygın semptomları şunları içerir:
●tıkalı veya akan burun
●mide bulantısı
●kusma
●deride kurdeşen veya döküntü geliştirmek
●hapşırma
●baş ağrısı
●nefes darlığı
●hazımsızlık
●ishal
●astım
●anafilaksi
Bir anafilaktik reaksiyon sırasında nefes alma güçleşir, ölümcül olabilir, bu nedenle acil tıbbi tedavi gerektirir. Nadiren de olsa, alfa-gal alerjisi olan kişilerin yoğun bakım ünitesine (YBÜ) yatırıldığı bilinmektedir. Bazı durumlarda, kırmızı et yedikten sonra reaksiyon oluşması 4 ila 6 saat kadar sürebilir. Bu nedenle, alfa-gal alerjisi olan kişiler, reaksiyonu her zaman yedikleriyle ilişkilendirmezler. Kişi her kırmızı et yediğinde semptomlar mutlaka ortaya çıkmaz.
Alfa-gal alerjisi olan kişilerin bağışıklık sistemi, etteki alfa-gal molekülünü vücut için fiziksel bir tehdit olarak görür. Kişiyi “korumaya” çalışmak için histamin ve diğer kimyasallar salınır ve bunlar alerjik reaksiyona neden olur.
Alfa-gal alerjisi nasıl teşhis edilir?
Bir alfa-gal alerjisi edinen birçok kişinin başka bir alerjik semptom öyküsü yoktur.
Bununla birlikte, kişinin önceki haftalarda veya aylarda kene ısırığı olup olmadığını öğrenmek, doktorun tanı koymasına yardımcı olacaktır.
Genellikle bir doktor veya alerji uzmanı şunları soracaktır:
●kişinin tepkiden önce ne yediği ve ne kadar yediği
●semptomların gelişmesinin ne kadar sürdüğü
●hangi belirtilerin ortaya çıktığı ve ne kadar sürdüğü
Kırmızı et alerjilerinin özellikleri diğer alerjilerden farklıdır, çünkü insanlar genellikle kırmızı et yedikten en az 2 saat sonra semptom yaşamazlar. Bu gecikme, doktorların alfa-gal alerjisini teşhis etmesine yardımcı olabilir.
Bununla birlikte, semptomlar ile kırmızı et tüketimi arasındaki bağlantı her zaman net olmadığından, teşhis koymak için genellikle durum hakkında bilgiye sahip bir alerji uzmanı gerekir.
Bir kan testi, bireyin kan dolaşımında alfa-gal antikorlarının bulunup bulunmadığını belirleyecektir. Sonuçlar genellikle 1 ila 2 haftada çıkabilir.
Cilde enjekte edilmiş az miktarda gıda alerjenini içeren bir cilt testi de yapılabilir. Bir kabarıklık (sivrisinek ısırığına benzer bir yumru) gelişirse, bu olumlu bir sonuçtur. Test yaklaşık 20 dakika sürer ve rahatsız edici olabilir ancak genellikle ağrılı değildir.
Alfa-gal alerjisinin tedavi ve yönetimi
Bir alerji teşhis edildikten sonra, en iyi tedavi kişinin tetikleyicilerden kaçınmasıdır. Bu durumda, tüm memeli etlerinden kaçınılmalıdır.
Alfa-gal alerjisi teşhisi konan bir kişinin diyetini değiştirmesi ve dışarıda yemek yerken dikkatli olması gerekecektir. Deniz ürünleri, kümes hayvanları ve yumurta, alfa-gal alerjisi olanlar için kabul edilebilir protein seçenekleridir. Bazılarına iyi gelmese de birçok insan süt ürünlerini de tolere edebilir.
Bir kişinin ne kadar dikkatli olması gerektiği, semptomlarının ne kadar şiddetli olduğuna bağlıdır. Örneğin, bazı insanların yiyeceklerinin kırmızı etle aynı mutfakta hazırlanması bir tepki yaşanmasına neden olabilir.
Anafilaksinin ciddi reaksiyonları için birinci basamak tedavi, reçeteyle oto-enjektör şeklinde satılan epinefrindir. Epinefrin oto-enjektörlerine bazen cihazın bir markası olan EpiPen adı verilir. Alfa-gal alerjisi teşhisi konan kişilere muhtemelen bir epinefrin oto-enjektörü reçete edilecek ve nasıl kullanılacağı gösterilecektir. Alerjisi olan herkes yanlarında her zaman iki doz epinefrin taşımalıdır. Aşağıdakiler de dahil olmak üzere alerjik reaksiyon belirtileri varsa otomatik enjektörü hemen kullanmalıdırlar:
●Tekrarlayan öksürük
●Zayıf nabız
●Boğazda sıkışma
●Kurdeşen
●Nefes alma veya yutma zorluğu
Epinefrinin yan etkileri şunları içerebilir:
- Endişe
- Baş dönmesi
- Huzursuzluk
- Sallantı
Epinefrinin nadir ve daha ciddi yan etkileri ise şunlardır:
- Anormal kalp atış hızı veya ritmi
- Kalp krizi
- Artan kan basıncı
- Akciğerlerde sıvı birikmesi
Alfa-gal alerjisi önlenebilir mi?
Alfa-gal alerjisine yakalanmaktan kaçınmanın en iyi yolu, keneler tarafından ısırılmaktan kaçınmaktır. İnsanlar Lone Star kenelerinin yaygın olduğu bir bölgede yaşıyorsa, ısırılmayı önlemenin yolları vardır. Bunlar şunlardır:
- Kenelerin yaşadığı ağaçlık, aşırı büyümüş alanlardan veya yüksek çimlerden kaçınmak
- Yürüyüş yaparken veya kamp yaparken uzuvları tamamen kapatan açık renkli giysiler giymek
- Düzenli olarak kene kaynaklı evcil hayvanları ve çiftlik hayvanlarını kontrol etmek
- Böcek kovucu kullanmak
- Ormanlık bir alandan döndükten sonra giysileri sıcak suda yıkamak
Ayrıca bir kişi kene ısırığı ile yeniden enfekte olmazsa alfa-gal alerjisinden kurtulabileceğine dair bazı kanıtlar vardır. Araştırmalar devam etmektedir.
