Temiz beslenme nedir?

Son yılların en fazla konuşulan diyetlerinden biri olan ve yeni bir kavram olarak yerleşme aşamasındaki temiz beslenme ile ilgili az sayıda kaynak bulunuyor.

Bu kaynaklardan biri, Beykoz Üniversitesi Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Yaşar Birol Saygı’ya ait. Birol Saygı’nın temiz beslenme modeli dünya çapında konunun araştırmacıları tarafından da dikkatle izleniyor. Beykoz Üniversitesi tarafından yayınlanan makale, temiz beslenmeye dair diyet planını detaylandırıyor ve akıllardaki soruları yanıtlıyor.

Temiz beslenme kavramı nedir?

Prof. Dr. Birol Saygı, temiz beslenmeyi, taze, besleyici ve az işlenmiş gıdaların üzerine kurguluyor. Sağlıklı yaşam ve kilo verme kadar gıdaların gerçek lezzetini de ön plana çıkartıyor. Bunun için besinlerin mümkün olduğunca asgari düzeyde işlemden geçirilmesi, doğal formlarına en yakın haliyle tüketilmesi planın temelini oluşturuyor.

Sağlıklı yaşam ve kilo kontrolü sağlıyor

Prof. Dr. Birol Saygı’nın temiz beslenme programı, öncelikle sağlıklı beslenmeyi ve kilo kontrolünü sağlamayı amaçlıyor. Temiz yemek, işlenmiş ürünler yerine evde yemek hazırlamanın önemini vurguluyor.

Temiz beslenmenin çıkış noktası Akdeniz mutfağı

Uzun ve sağlıklı yaşamın sırrı olarak kabul edilen Akdeniz mutfağı, temiz beslenmenin temelini oluşturuyor. Balık, otlar, sebze ve meyveler, zeytinyağından oluşan Akdeniz mutfağı, yüksek besin değeri içeren bir yapıya sahip. Vitamin ve mineraller açısından zengin gıdalar, işlem görmedikleri için değerlerini kaybetmiyorlar.

Sebze ve meyveleri çiğ tüketmek öneriliyor

Prof. Dr. Birol Saygı, meyve ve sebzelerin enflamasyonla savaşma, hücreleri hasardan koruma gibi önemli görevler üstlenen lif, vitamin, mineral ve mikro içeriklere sahip olduğunu belirtiyor. Bilimsel araştırmalarla bu gıdaların kanserden koruyucu özellikleri olduğu da ortaya konuyor. Çiğ olarak tüketilebilen meyve ve sebzeler, organik olarak yetiştirildiklerinde tarım ilaçlarının içerebileceği toksin riskinden de korunabiliyor.

Yemekleri meyve ve sebzelerle renklendirin

Meyve ve sebze tüketimini artırmanın en önemli yollarından biri çeşitlilik. Aynı tarz salatalar yerine yeşilliklere ek olarak sebzeleri ve meyveleri de ekleyebilirsiniz. Sebzeler çok az haşlandıklarında, zeytinyağı ve limon ile çeşnilendirildiklerinde daha farklı tatlar ortaya çıkıyor. Salataları en az 3 çeşit sebze ile birlikte çilek, elma, portakal dilimleriyle destekleyebilirsiniz. Yeşilliklerin yanı sıra ıspanak, lahana gibi yapraklı sebzeler ile roka, maydanoz, dereotu gibi bitkileri katabilirsiniz.

Su en temiz içecek

Doğal ve temiz beslenmenin en önemli temel maddelerinin başında su geliyor. Şekerli, tatlandırıcılı, katkılı içecekler sağlık için zararlı ve aynı zamanda işlemden geçirilmiş ürünlerdir. Prof. Dr. Birol Saygı, kilo kontrolünde suyun büyük önemli olduğu kadar sağlıklı vücudun da yeteri kadar su alması gerektiğini vurguluyor. Şekersiz çay ve kahve de sağlıklı içecekler grubuna giriyor ancak kafein miktarına dikkat edilmesi önemli.

İşlenmiş gıda ürünlerini sınırlandırın

Ambalajlanmış ürünler belirli işlemlerden geçirilerek üretiliyor ve bu sırada lif ve besin değerlerini kaybediyorlar. İlave tuz, şeker ve diğer katkı maddeleri de sağlığa son derece zararlı. Temiz beslenmenin ilk kuralı işlenmiş ürünleri mümkün olduğu kadar tüketmemek.

Rafine karbonhidratları sofranızdan kaldırın

Beyaz ekmek, sofra şekeri gibi rafine edilmiş karbonhidratlar aşırı işlemden geçirilirler. Karaciğer yağlanmasından insülin direncine kadar çok sayıda hastalığa neden olabilirler. Sağlıklı karbonhidratlara yönelin; tam tahıllar, yulaf, arpa, esmer pirinç lif bakımından zengindir.

Rafine edilmiş yağlardan uzak durun

Temiz beslenmede margarinler başta olmak üzere tüm işlem görmüş yağlardan uzak durmak hedefleniyor. Yağlı balıklar, fındık ve avokado temiz yağlar sınıfına giriyor. Planda bitkisel yağlar da yer almıyor ancak aralarında en az işlem gören zeytinyağı tüketilebiliyor.

Abur cuburu hayatınızdan çıkartın

Atıştırmalık denince akıllara abur cuburlar gelir, oysa sağlıklı atıştırmalık meyve ve sebzeler, kuru yemişler, kabuklu yemişlerdir. Her türlü paketlenmiş unlu ve yağlı yiyecekler, krakerlerden keklere ve cipslere kadar, tamamını hayatınızdan çıkartın. Bu ürünler işlenmiş tahıllar, yağlar, tuz ve çeşitli katkı maddeleri içerir. Etiketleri okuyarak bu katkıların ne kadar fazla olduğunu görebilirsiniz. 

Mutfakta yenilikler deneyin

Farklı tatları, meyvelerle sebzelerin karışımlarını, baharatları deneyin, az pişirerek farklı tarifler oluşturun. Yemeklerinizi kendiniz pişirin ve hazır yiyecekler yerine her birinin nereden nasıl geldiğini, nasıl yapıldığını bildiğiniz yemekleri sofralarınıza taşıyın. Temiz beslenme, aynı zamanda yediğiniz yiyeceklere de güvenmenizi sağlayacak. 

Yerel çiftliklerle tanışın

Yumurtayı, eti, kümes ürünlerini, sütü ve çok daha fazlasını üreten küçük yerel çiftlikler, organik tarım ve hayvancılığın küçük merkezleridir. Büyük işletmelerin işlemden geçirdikleri ürünleri en temiz ve doğal haliyle direkt tüketiciye ulaştırabilirler. Organik tarımı süpermarketlerin rafları yerine çevrenizdeki köy ve kasabalardan takip edebilir, yerel ekonomiyi de destekleyebilirsiniz. Sürdürülebilir tarım ürünleri ile doğal gıdaların varlığının devamına katkı sağlayabilirsiniz.

KAYNAK