Yağ taşıtı: Karnitin

Bir amino asitten türetilen karnitin, vücudun hemen hemen tüm hücrelerinde bulunur. Bileşik etten izole edildiğinden, adı Latince carnus veya etten türetilmiştir. Karnitin, L-karnitin, asetil-L-karnitin ve propionil-L-karnitin içeren bir dizi bileşik için genel bir terimdir.

Karnitin, enerji üretiminde kritik bir rol oynar. Uzun zincirli yağ asitlerini mitokondriye taşır, böylece enerji üretmek için oksitlenebilir ("yakılabilir"). Aynı zamanda bu hücresel organelden üretilen toksik bileşikleri de birikmelerini önlemek için taşır. Bu temel işlevler göz önüne alındığında, karnitin, diyet yakıtı olarak yağ asitlerini kullanan iskelet ve kalp kası gibi dokularda yoğunlaşır

Vücut, çoğu insanın ihtiyaçlarını karşılamak için yeterli karnitin üretir. Genetik veya tıbbi nedenlerle, bazı bireyler (prematüre bebekler gibi) yeterince üretemezler, bu nedenle onlar için karnitin şartlı olarak gerekli bir besindir

Karnitin için önerilen alımlar nelerdir?

Karaciğer ve böbrekler günlük ihtiyaçları karşılamak için lizin ve metionin amino asitlerinden yeterli miktarda ürettiğinden, sağlıklı çocuklar ve yetişkinlerin gıdalardan veya takviyelerden karnitin tüketmelerine gerek yoktur.

Gıda ve Beslenme Kurulu (FNB) karnitin için - önerilen bir diyet yardımı (RDA) dahil olmak üzere - Diyet Referans Alımlarını (DRI'lar) belirlememiştir çünkü karnitinin temel bir besin maddesi olmadığı sonucuna varılmıştır.

Hangi besinler karnitin sağlar?

Et, balık, kümes hayvanları ve süt gibi hayvansal ürünler en iyi kaynaklardır. Genel olarak et ne kadar kırmızıysa karnitin içeriği o kadar yüksek olur. Süt ürünleri, esas olarak peynir altı suyu karnitin içerir.

Karnitin, birbirinin ayna görüntüsü (izomerleri) olan D ve L olarak bilinen iki formda bulunur. Vücutta sadece L-karnitin aktiftir ve besinlerde bulunan formdur. 

Karnitin eksikliği ne zaman ortaya çıkabilir?

İki tip karnitin eksikliği durumu mevcuttur. 

• Primer karnitin eksikliği, genellikle beş yaşında kardiyomiyopati, iskelet-kas zayıflığı ve hipoglisemi semptomları ile kendini gösteren hücresel karnitin-taşıyıcı sistemin genetik bir bozukluğudur. 
• İkincil karnitin eksiklikleri, belirli bozukluklar (kronik böbrek yetmezliği gibi) veya karnitin emilimini azaltan veya atılımını artıran belirli koşullar (örneğin, belirli antibiyotiklerin kullanımı) nedeniyle ortaya çıkabilir.

Karnitin ile ilgili bazı güncel konular ve tartışmalar nelerdir?

Atletik performans

Bazı sporcular performansı artırmak için karnitin alırlar. Bununla birlikte, yirmi yıllık araştırma, karnitin takviyelerinin sağlıklı deneklerde egzersizi veya fiziksel performansı iyileştirebileceğine dair tutarlı bir kanıt bulamamıştır.

Karnitin takviyelerinin vücudun oksijen kullanımını artırdığı veya metabolik durumu iyileştirdiği görülmemektedir. egzersiz yaparken de kastaki karnitin miktarını arttırmazlar.

Yaşlanma

Mitokondriyal fonksiyondaki bir düşüşün yaşlanma sürecine katkıda bulunduğu düşünülmektedir. Karnitin, dokulardaki konsantrasyonu yaşla birlikte azaldığı ve böylece mitokondriyal membranın bütünlüğünü azalttığı için dahil olabilir.

Asetil-L-karnitin takviyelerinin hafif bilişsel bozukluğu ve Alzheimer hastalığı olan yaşlı erişkinlerde zihinsel işlevi iyileştirebileceğini ve bozulmayı azaltabileceğini düşündürmektedir.

Kanser

Kemoterapi, radyasyon tedavisi ve yetersiz beslenme durumundan kaynaklanan yorgunluk kanser hastalarında yaygındır. Ayrıca karnitin eksik olabilir. Bir çalışmada, karnitin takviyeleri (bir hafta boyunca 4 gram/gün) ile tedavi edilen denekler, kemoterapi igören deneklerin çoğunda yorgunluğu iyileştirdi ve normal kan karnitin düzeylerini düzeltti. Başka bir denemede, karnitin (250 miligram ila 3 gram/gün arasında değişen dozlar) ile desteklenen terminal kanser hastaları daha az yorgunluk yaşadı ve ruh hali ve uyku kalitesini iyileşti. Her iki çalışmada da çoğu denek, takviyeleri almadan önce karnitin eksikliği yaşıyordu.

Tip 2 diyabet

Tip 2 diyabetin gelişiminde önemli bir rol oynayan insülin direnci, kastaki yağ asidi oksidasyonundaki bir kusur ile ilişkili olabilir. Bu, mitokondriyal disfonksiyonun hastalığın gelişiminde bir faktör olup olmadığı sorusunu gündeme getirmektedir. Yağsız dokularda artan yağ depolanması, insülin direnci için bir belirteç haline gelmiştir. Erken araştırmalar, intravenöz L-karnitin takviyesinin, diyabetiklerde kastaki yağ seviyelerini azaltarak insülin duyarlılığını iyileştirebileceğini ve hücrelerde oksidasyonunu daha hızlı bir şekilde artırarak kandaki glikoz seviyelerini düşürebileceğini düşündürmektedir.

Çok fazla karnitinin sağlık riskleri var mı?

Yaklaşık 3 g/gün dozlarda karnitin takviyeleri bulantı, kusma, karın krampları, ishal ve "balık" vücut kokusuna neden olabilir. Daha nadir görülen yan etkiler, üremik hastalarda kas zayıflığını ve nöbet bozukluğu olanlarda nöbetleri içerir.

Bazı araştırmalar, bağırsak bakterilerinin karnitini metabolize ederek TMAO adı verilen ve kardiyovasküler hastalık riskini artırabilecek bir madde oluşturduğunu göstermektedir. Bu etki, et tüketen kişilerde vegan veya vejetaryenlere göre daha belirgindir. Bu bulguların sonuçları iyi anlaşılmamıştır ve daha fazla araştırma gerektirmektedir.