Glukagon benzeri peptid-1 nedir? Zayıflatır mı?

Glukagon benzeri peptid-1 (GLP-1), vücudun doğal olarak ürettiği bir bağırsak hormonudur. Son yıllarda özellikle zayıflama tedavilerindeki rolüyle adını sıkça duyurmuştur. Diyabet tedavisinde uzun süredir kullanılan GLP-1 analoğu ilaçlar, artık obezite tedavisinde de etkili bir seçenek olarak öne çıkıyor. 

GLP-1 Nedir?

GLP-1, ince bağırsak tarafından yemek sonrası salgılanan bir hormondur. Temel görevi kan şekeri kontrolüdür. Ancak bununla birlikte tokluk hissi oluşturması ve mide boşalmasını yavaşlatması gibi özellikleri sayesinde iştah kontrolünde de önemli bir rol oynar.

GLP-1 Ne İşe Yarar?

Glp-1'in olası etkileri aşağıda verilmiştir.

• Pankreastan insülin salımını artırır

• Glukagon salgısını azaltır (kan şekeri yükselten hormon)

• Mide boşalmasını yavaşlatır

• Beyinde tokluk merkezini uyararak iştahı azaltır

Bu etkiler sayesinde hem tip 2 diyabet tedavisinde hem de kilo kontrolünde faydalı olabilir.

GLP-1 Zayıflamaya Yardımcı Olur mu?

Evet, GLP-1 hormonunun veya GLP-1 analoğu ilaçların iştahı baskılayıcı etkisi sayesinde kalori alımı azalır. Bu da uzun vadede kilo kaybına yol açar. Özellikle diyet ve egzersizle birlikte kullanıldığında daha etkili sonuçlar verir.

Araştırmalara göre, GLP-1 analoğu kullanan bireylerde 3 ila 6 ay içinde ortalama %5-15 oranında kilo kaybı sağlanabilir.

GLP-1 İlaçları Nelerdir?

Bu ilaçlar genellikle enjeksiyon formunda kullanılır ve doktor kontrolünde reçeteyle temin edilir. GLP-1 analoğu olarak bilinen bazı ilaçlar şunlardır

• Liraglutid (Saxenda, Victoza)

• Semaglutid (Ozempic, Wegovy)

• Dulaglutid (Trulicity)

• Exenatid (Byetta, Bydureon)

GLP-1 Zayıflama İlaçları Kimler İçin Uygundur?

GLP-1 içeren zayıflama ilaçları genellikle aşağıdaki durumlar için önerilir:

• Vücut kitle indeksi (VKİ) 30’un üzerinde olan obez bireyler

• VKİ 27 üzeri olup hipertansiyon, diyabet, kolesterol gibi ek sağlık sorunu olanlar

• Diyet ve egzersizle yeterli kilo kaybı sağlayamayanlar

Ancak bu ilaçlar herkes için uygun değildir. Mutlaka bir endokrinoloji uzmanı ya da iç hastalıkları hekimi değerlendirmelidir.

GLP-1 İlaçlarının Yan Etkileri Nelerdir?

Her ilaçta olduğu gibi GLP-1 analoglarının da bazı yan etkileri olabilir. Yan etkiler genellikle ilk haftalarda görülür ve zamanla azalır. İlaçlar mutlaka doktor kontrolünde ve doz artırımı aşamalı olarak yapılmalıdır.

• Bulantı

• Kusma

• İshal veya kabızlık

• Baş dönmesi

• Mide ağrısı

• Çok nadiren pankreatit riski

GLP-1 Hormonu Nasıl Artar?

Doğal yollarla GLP-1 salınımını artırmak mümkün olmasa da bazı besinler bu hormonun salgısını destekleyebilir:

• Protein ağırlıklı beslenme

• Lifli gıdalar (sebzeler, baklagiller)

• Fermente gıdalar (yoğurt, kefir)

• Düşük glisemik indeksli karbonhidratlar

Bu beslenme düzeni hem tokluk hissini artırır hem de kan şekeri dengesine yardımcı olur.

GLP-1 Tedavisi ile Zayıflarken Nelere Dikkat Edilmeli?

• Kendi başına ilaç başlamak tehlikelidir. Mutlaka doktor gözetimi gerekir.

• Kilo kaybı için destekleyici olarak sağlıklı beslenme ve egzersiz şarttır.

• Su tüketimi artırılmalı, mide bulantısını önlemek için hafif ve sık öğünlerle beslenilmelidir.

• GLP-1 tedavisi kalıcı değil; yaşam tarzı değişiklikleri olmazsa verilen kilolar geri alınabilir.

GLP-1, hem diyabet tedavisinde hem de kilo kontrolünde önemli bir hormondur. Bu hormonun etkisini taklit eden ilaçlar, özellikle obezite tedavisinde yeni bir dönem başlatmıştır. Ancak her bireyin ihtiyacı farklıdır. Bu nedenle GLP-1 tedavisine başlamadan önce detaylı bir sağlık değerlendirmesi yapılmalı ve süreç mutlaka bir uzman eşliğinde yürütülmelidir.