Kaçamak yapmak kilo vermeyi kolaylaştırabilir mi?
Kalorisi yüksek bir tatlı, patates kızartması, hamburger ya da canınız her ne çekiyorsa... Nasıl olur da diyette bunları yiyebilirim diye soruyorsanız işte cevabı.
Diyet ve spor yapanlar için canının çektiğini yemek ne yazık ki hayalden öteye gidemiyor çoğu zaman. Bir anlık göz kararmasına teslim olup yenen tatlılar, kızartmalar ve diğer yüksek kalorili yiyeceklerse kişiye ciddi motivasyon kayıpları ve pişmanlık olarak dönüyor.
Peki pişmanlık ve motivasyon kaybı yaşamadan, hatta motivasyonu artırarak yüksek kalorili yiyecekler yemenin, yani kaçamak yapmanın bir yolu var mı? Kaçamak günü (cheat day) ya da kaçamak öğünü (cheat meal) sayesinde bu soruya evet cevabını vermemiz mümkün.
Kaçamak günü ve kaçamak öğünü diyet sırasında dilediğiniz her şeyi yediğiniz günü ya da öğünü niteleyen kavramlar. Hamburger, pizza, şekerli tatlılar, alkollü içecekler... Canınız ne istiyorsa yiyorsunuz, elbette kaçamak günü ya da kaçamak öğününüz dışındaki zamanlarda diyetinize sadık kalmak şartıyla... Peki kaçamak günü ile kaçamak öğününün diyete etkileri ve aralarındaki farklar neler?
Kaçamak günü ile kaçamak öğünü arasındaki fark ne?
Kahvaltıda pizza, öğle yemeğinde waffle, akşam yemeğinde hamburger ve patates kızartması... Kaçamak gününde hangi yiyeceği ne kadar yiyeceğiniz tamamen size bağlı. Bu gün içerisinde normal bir günden iki kat daha fazla kalori almanıza izin veriliyor.
Kaçamak öğününü ise kaçamak gününün, yiyecek tercihlerinin tek bir öğünle sınırlı tutulduğu versiyonu olarak tanımlayabiliriz. Kaçamak öğününde gün içerisinde sadece tek bir öğünde istediğiniz yiyecekleri yiyebiliyorsunuz. Diğer tüm öğünlerinizde diyet listenize sadık kalmanız gerekiyor.
Kaçamak günü ve öğününün fiziksel etkileri neler?
Kaçamak günü ya da öğününün kilo vermeye yardımcı olduğu iddiasının altında yatan teori şuna dayanıyor: Yapılan bu kaçamaklar vücuttaki yağ hücreleri tarafından salgılanan ve açlık hissini kontrol eden leptin hormonunun üretimini artırıyor. Bu sayede de metabolizma hızlanıyor.
Bilim adamları leptin hormonunun vücut ağırlığı üzerinde ne derece etkili olduğunu tartışmaya ve araştırmaya devam ediyor. Bugüne dek yapılan araştırmalardan yola çıkarak, vücudu şaşırttığı düşünülen kaçamak günü ya da kaçamak öğününün metabolizmayı %3 ila %10’a kadar (en fazla 24 saat süresince) hızlandırdığı düşünülüyor.
Uzun süre sıkı bir şekilde diyet yapılması kaslardaki glikojen depolarının azalmasına yol açabiliyor. Glikojen depolarındaki bu düşüş kişinin daha çabuk yorulmasına, dolayısıyla egzersiz performansının kötü etkilenmesine neden oluyor. Yapacağınız kaçamak ya da kaçamaklarsa aldığınız karbonhidrat miktarını artıracağından boşalan glikojen depolarınızın yenilenmesine yardımcı oluyor.
Yapılan bu kaçamakların psikolojik yansımaları
Kaçamakların fiziksel olduğu gibi psikolojik de etkileri bulunuyor. Psikolojik etkiler olumlu ya da olumsuz olabilir. Bu durum aslında sizin düşünce yapınıza göre değişiklik gösteriyor. Nasıl mı? Kaçamak yaptığınız için kendinizi suçlamaz ve bunu diyete motivasyon konusunda bir araç olarak görürseniz diyetinize kaldığınız yerden rahatça devam edebilirsiniz. Suçluluk hissedip motivasyonunuzu kaybettiğiniz takdirde ise diyetiniz bu durumdan olumsuz etkilenecektir.
Tüm bunların yanı sıra, bazıları kaçamak günü ya da öğününde çok fazla yemek yiyor ve bir süre sonra düşündükleri tek şey bir sonraki kaçamak günü olmaya başlıyor. Bu durum ise yapılan kaçamakları diyete uyumu ve motivasyonu artırmayı sağlayan bir unsur olmaktan çıkarıp zamanla sağlıksız yeme alışkanlıklarına ve yeme bozukluğuna yol açan bir neden haline getiriyor.
Düzenli şekilde kaçamak yapmalı mı?
Kilo verme sürecinde arada bir kendinizi ödüllendirmek ve kaçamak yapmak hakkınız. Kısıtlayıcı ve aşırı katı diyetler çoğu kişi tarafından sevilmediği gibi, bu diyetlerin sürdürülebilirliği de açıkça görülüyor ki çok düşük. Bu yüzden bizim önerimiz suçluluk hissine kapılmadan, fakat çok sık olmamasına da dikkat ederek küçük kaçamak öğünleri yapmanız. Diyet sırasında yapılan kaçamakların ardından ne gibi önlemler alınabileceğine ilişkin “ Diyette hafta sonu kaçamağı yaptım, şimdi ne yapacağım? ” başlıklı yazımıza da göz atmayı unutmayın.