Sosyal anksiyete belirtileri nedir? Neden olur, nasıl geçer?

Toplum içinde konuşurken ellerinizin titrediği, kalbinizin hızlandığı ya da herkesin sizi izlediğini düşündüğünüz oldu mu? Bu his zaman zaman çoğumuzda görülse de eğer günlük yaşamı etkiliyorsa bu durumun adı sosyal anksiyete olabilir.

Sosyal Anksiyete Nedir?

Sosyal anksiyete, kişinin sosyal ortamlarda yoğun kaygı, korku ya da utanç duyguları yaşaması durumudur. Bu kişiler başkaları tarafından değerlendirilmekten ya da olumsuz yargılanmaktan aşırı derecede endişe duyar.

Durum, yalnızca utanmakla sınırlı değildir; kişi bu kaygı nedeniyle iş, okul, özel hayat gibi alanlarda ciddi işlev kaybı yaşayabilir. Sosyal fobi, anksiyete bozuklukları içinde en yaygın görülen türlerden biridir.

Sosyal Anksiyete Belirtileri Nelerdir?

Sosyal kaygı yaşayan bireylerde belirtiler hem psikolojik hem de fiziksel düzeyde görülebilir.Sık rastlanan sosyal anksiyete belirtileri aşağıda sıralanmıştır;

Psikolojik belirtiler:

• Toplum önünde konuşmaktan ya da sunum yapmaktan yoğun korku

• Tanımadığı insanlarla tanışmaktan kaçınma

• Eleştirilme ya da küçük düşürülme korkusu

• Aşırı öz eleştiri

• Kalabalık ortamlarda sürekli kendini izleniyor hissetmek

• Sosyal ortamlardan kaçınma eğilimi

Fiziksel belirtiler:

• Kalp çarpıntısı

• Yüz kızarması

• Terleme

• Titreme

• Mide bulantısı veya karın ağrısı

• Göz temasından kaçınma

Bu belirtiler sosyal bir durum öncesinde, sırasında veya sonrasında ortaya çıkabilir ve kişide uzun süreli rahatsızlık yaratabilir.

Sosyal Anksiyete Neden Olur?

Sosyal anksiyetenin net bir nedeni yoktur; genetik yatkınlık ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonu rol oynar.

Başlıca nedenler:

• Aile öyküsü: Anksiyete bozukluğu olan bireylerin çocuklarında risk artabilir.

• Travmatik deneyimler: Zorbalık, dışlanma, alay edilme gibi geçmiş deneyimler sosyal kaygıyı tetikleyebilir.

• Beyin kimyasındaki dengesizlik: Serotonin gibi nörotransmitterlerin düzeyindeki değişimler kaygıyı etkileyebilir.

• Kültürel ve sosyal baskılar: Mükemmeliyetçilik, başarısız olma korkusu gibi toplumsal beklentiler.

Sosyal Anksiyete Kimlerde Daha Sık Görülür?

• Ergenlik döneminde başlama eğilimi yüksektir.

• Kadınlarda biraz daha sık görülür, ancak erkeklerde tanı alma oranı düşüktür çünkü yardım arama davranışı daha azdır.

• İçedönük bireylerde ya da düşük özgüvene sahip kişilerde yaygındır.

• Performansa dayalı mesleklerde (eğitmenlik, yöneticilik, sahne sanatları) çalışanlar risk altındadır.

Sosyal Anksiyete Nasıl Tedavi Edilir?

Sosyal anksiyete tedavi edilebilir bir rahatsızlıktır. Tedavide bireyin kaygıyla başa çıkma becerileri geliştirilir ve sosyal ortamlara karşı toleransı artırılır.

1. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)

En etkili terapi yöntemlerinden biridir. Kişinin olumsuz düşüncelerini fark etmesini ve bunları yeniden yapılandırmasını hedefler. Maruz bırakma teknikleriyle sosyal ortamlarda rahatlama sağlanır.

2. İlaç Tedavisi

• Antidepresanlar (özellikle SSRI grubu)

• Anksiyolitik ilaçlar
  Tedavi sürecinde psikiyatrist kontrolü çok önemlidir.

3. Nefes ve Gevşeme Egzersizleri

Düzenli nefes çalışmaları, kas gevşetme teknikleri ve meditasyon kaygı düzeyini azaltmada yardımcıdır.

4. Destek Grupları ve Sosyal Beceriler Eğitimi

Kişinin yalnız olmadığını fark etmesi ve sosyal becerilerini geliştirmesi iyileşme sürecini hızlandırabilir.

Sosyal Anksiyete Geçer mi?

Sosyal anksiyete doğru destekle ve tedaviyle büyük oranda kontrol altına alınabilir. Özellikle erken tanı ve düzenli terapi süreci ile bireyin hayat kalitesi önemli ölçüde artar.

Ancak tek başına geçmesini beklemek yerine bir uzmandan destek almak gerekir. Çünkü kronikleştiğinde depresyon, yalnızlaşma ve işlev kaybına yol açabilir.

Sosyal Anksiyete ile Başa Çıkmanın Yolları

• Küçük hedeflerle başlayarak sosyal ortamlara adım adım girin

• Olumsuz iç sesinizi sorgulayın ve daha gerçekçi düşünceler geliştirin

• Sosyal başarılarınızı küçük de olsa not edin ve kutlayın

• Gerekirse bir uzmana danışmaktan çekinmeyin

Sosyal anksiyete, çoğu zaman yanlış anlaşılır ve sadece çekingenlik olarak değerlendirilir. Ancak bu durum kişinin günlük yaşantısını, ilişkilerini ve mesleki performansını etkileyebilecek düzeyde ciddi bir sorundur. Erken tanı ve uygun müdahale ile kontrol altına alınabilir ve kişi sosyal hayatında daha özgüvenli bir hale gelebilir.