Mantı

Mantının 100 gramında 170 kalori bulunmaktadır. Mantının 1 porsiyonu (190 gr) 322 kaloridir. Mantının 100 gramı 29.71 gram karbonhidrat, 4.12 gram protein, 3.5 gram yağ, 0.85 gram lif içermektedir.

Mantı, Türkiye'nin en sevilen yemeklerinden bir tanesi dersek hiç de yalan olmaz. Kırşehir, Adana, Yozgat, Sivas, Ardahan gibi illerimizde uzun yıllardır yenilen bu yiyecek özellikle Kayseri ile özdeşleşmiş bir lezzet. Her yöreye yayılmasının yanı sıra, marketlerde hazır paketler içerisinde de satışa sunuluyor ve doyurucu gıdalar arasında yer alıyor. Hamur işi sevenlerin gözde yiyeceği olduğunu da söyleyebiliriz. 

Mantının faydaları nelerdir?

Fazla yenilmediğinde yararlı bir besin olan mantı, yüksek miktarda karbonhidrat içerdiği için vücut için gerekli olan enerjiyi sağlayabiliyor. İçerisine konulan et ise protein içerikli bir besin. Dana etinin sadece 4 gramı, protein açısından günlük değerin %64,1 ihtiyacını karşılıyor. Yüksek miktarda B6 ve B12 vitaminleri içeren etin, vücut içerisindeki tehlikeli kimyasalları iyi huylu moleküllere dönüştürmede etkili olduğu biliniyor. Kalp krizi ve inme riskini azalttığı ileri sürülüyor. Selenyum açısından da zengin.

Yemeğin üzerine konulan yoğurt, yüksek miktarda protein ve kalsiyum içeriyor. Kas ve kemik gelişimi üzerinde olumlu etkiler gösteriyor. Bağışıklık sistemini kuvvetlendirerek, damar hastalıklarına iyi geliyor. Tansiyonu düzenliyor ve sindirimi kolaylaştırıyor. Yoğurdun içine konulacak sarımsakta ise bol iyot ve kükürt bulunuyor. Damar sertliğini gidermesinin yanı sıra kalbi de kuvvetlendiriyor. Vücudu zehirlerden temizliyor. Kanı sulandırarak kan dolaşımının hızlanmasına yardımcı oluyor. Bu iki lezzet bir araya geldiğinde ise hastalıklara karşı etkili bir koruyucu haline geliyor. Vücut direncini artırıyor ve vücuttaki iltihapları söküyor. Organların daha iyi çalışmasına yardımcı oluyor. Grip ve nezle gibi rahatsızlıklara karşı vücudu koruyucu etki gösteriyor. Mide ve bağırsaktaki gazların dışarı atılmasını sağlıyor. Yenilen yemeğin hazmını büyük ölçüde kolaylaştırıyor.

Mantının tarihçesi

Kökeni Çin'e kadar uzanan mantının adı, Çince’deki "Mantou" kelimesinden geliyor. Orta Asya Türkleri sayesinde Anadolu'ya kadar ulaştığı biliniyor. 15. yüzyılda Osmanlı mutfağının en gözde yemeklerinden biri haline geliyor. Tarihî kaynaklara göre Fatih Sultan Mehmet'in sabahları tüketmeyi sevdiği bir yemek. 16. yüzyıl zamanında II. Beyazıt döneminde de sofraları süslüyor. Günümüzde genellikle haşlanarak yenilen bu yiyeceğin, 15. yüzyılda buharda pişirilerek servis edildiği söyleniyor. Osmanlı mutfağındaki pişirilme şekli Çin'dekiyle büyük benzerlik gösteriyor. Çin mantısı Türk mantısına göre çok daha büyük. Buharda, yağda kızartılarak ya da haşlanarak pişirilebiliyor. Farklı türleri olsa da en çok bilineni etli olanı. Nesilden nesile paylaşılan bir kültürel mirası da ortaya koyan bu yemek, başka iç malzemelerinden de yapılabiliyor. Patates, nohut, mercimek ya da kuşbaşı et iç malzeme olarak kullanılabiliyor. Kaynak olarak Osmanlı'da ilk defa Şirvani'nin kitabının Osmanlı Türkçesine çevrildiği versiyonunda geçiyor. Çin kültüründe bu yiyeceğin şans getirdiğine inanılıyor. Dumpling adını verdikleri yemeği, buharda pişirerek tüketiyorlar. Soya sosuna batırarak yemeği tercih ediyorlar. Ülkemizde en çok sevilen türü Kayseri mantısı. Dolayısıyla mantı denilince akla ilk gelen il Kayseri oluyor. 

Mantı nasıl üretilir?

Mantıyı üretmesi, oldukça zahmetli bir iş. Hamur işi yapmayı sevenler için ise çok zevkli diyebiliriz. Hamuru yoğurması, açması, kesmesi, soğanlı kıyma karışımı koyma işlemi ve kapatma işleminden sonra pişirilmeye hazır hale getiriliyor. Evde üretilebildiği gibi fabrikalarda da üretimini yapılıyor. Makinaların hızlı kapatma özellikleri ile kısa süre içerisinde üretimleri gerçekleştiriliyor. Evde yapmak için vakti olmayanlar başkalarının ürettiği mantıları ya da fabrika üretimi olanları tüketiyor. Hazır alınan paketlerde yiyeceğin uygun koşullarda hazırlanması son derece önemli. Bu nedenle evde kendiniz yaparsanız, daha güven içerisinde tüketebilirsiniz.

Mantı hangi mevsimde yenir?

Sıcak yenen bir yiyecek olan mantı, genellikle kış mevsiminde tercih ediliyor. Yoğurtlu ve soslu olarak hazırlandığı için yaz mevsiminde de rahatlıkla tüketilebiliyor. Mantı, dört mevsim boyunca yiyebileceğiniz bir lezzet. Yaz mevsiminde yediğinizde yemek sonrasında büyük bir enerji alacağınız için yürüyüş yapmanızı öneririz. 

Mantı seçerken nelere dikkat edilmeli?

Hazır olarak alacaksanız paketin üzerinde yazan besin içeriklerini okumanızda fayda var. İçerisinde soya mı, yoksa dana eti mi kullanıldığını bilmeniz önemli. Bayatlamış, son kullanma tarihi geçmiş olan paketlerden uzak durmanız gerekiyor. Hazır mantı alacaksanız ev yapımı tadında olması lezzetini artırıyor. Evde kendiniz yapacaksanız kaliteli bir un ve dana eti kullanabilirsiniz. Yoğurdu isterseniz kendiniz mayalayarak evde yapabilirsiniz. Böylece yediğiniz yemekten çok daha büyük bir keyif alabilirsiniz. 

Mantı nasıl saklanır?

Hazırlamış olduğunuz mantıyı poşete koyduktan sonra ağzını sıkıca kapatmalısınız. Buzdolabı içerisinde yaklaşık olarak 3 gün boyunca muhafaza edebilirsiniz. Pişirdiğiniz mantıyı birkaç gün içerisinde yemeniz gerekiyor. Daha uzun süreli saklamak isterseniz derin dondurucuda bir yıl süreyle poşet içerisinde muhafaza edebilirsiniz. Taze tüketmek amacıyla bir yıldan daha uzun bir süre saklamamanızda fayda var. Daha sonra pişirmeye karar verdiyseniz, soğuttuktan sonra buzdolabı poşetine koyarak derin dondurucunuza yerleştirebilirsiniz. İstediğiniz zaman çözülmesini beklemeden suda haşlayarak pişirebilirsiniz. 

Mantı nasıl pişirilir?

Yemeği pişirmesi, hazırlamasından çok daha kolay. Kaynayan su içerisine hazırladığınız içi kıyma dolu hamurları atarak pişirme işlemine başlayabilirsiniz. Kıyma sevmiyorsanız iç malzeme olarak patates tercih edebilirsiniz. Mantının yağda kızartma, buharda pişirme gibi yöntemleri olsa da ülkemizde en çok tercih edilen pişirme yöntemi, haşlama. Haşlama işlemi bittikten sonra yoğurt ve sos hazırlama kısmına geçebilirsiniz. Yoğurdu sarımsaklı ya da sarımsaksız olarak hazırlayabilirsiniz. Biberli ya da salçalı sos tercih edenler de var. Kızgın yağda kızdırılan pul biberi sos olarak kullanabileceğiniz gibi salçalı sos da kullanabilirsiniz. Yemeğinizi kekik ya da pul biberle süsleyebilirsiniz. 

Mantı nelerle iyi gider?

En sevilen hamur işi lezzetlerinden bir tanesi olan mantı, yanında bol yeşilliklerden oluşan salata ile tüketilebiliyor. Mevsim salatası ile iyi bir ikili olduğunu söyleyebiliriz. Ana yemeğe başlamadan önce, başlangıç olarak domates çorbası tercih edebilirsiniz. Ezogelin ya da mercimek çorbası da alternatifler arasında. Bunların dışında acılı ezme, yaprak sarması, barbunya pilaki ya da kızartma gibi soğuk mezeler de bu yemekle birlikte servis edilebiliyor. Yanında kuru biber dolması yemek de mümkün. Salata sevmeyenler turşu çeşitlerinden sevdiğini tüketebiliyor. Sofraya karışık turşu konulabiliyor. Üzerinde yoğurtlu sos yer alıyorsa içecek olarak kola, meyve suyu, maden suyu ya da su tercih edebilirsiniz. 

Mantı yerine ne kullanılabilir?

Mantı tüketim miktarı kişilerin kiloları ve yeme kapasiteleri doğrultusunda değişiyor. Bazı durumlarda bu yiyeceğin yerine başka alternatifler aranabiliyor. En uygun alternatiflerden bir tanesi makarna. Aynı şekilde suda haşlayarak ve yoğurtlayarak tüketebilirsiniz. Üzerine salça sosu ilave ederek güzel bir lezzet elde edebilirsiniz. Benzer bir tat almak istiyorsanız makarnayı kıyma ve soğanla kavurduktan sonra haşlayarak pişirebilirsiniz. Kıymalı makarnayı yoğurt ve sosla süsleyerek benzer bir görünüm elde edebilirsiniz. Kesme hamur ya da erişte de vücudunuzun gerekli karbonhidrat ihtiyacını karşılamanıza yardımcı oluyor. Daha hafif bir lezzet olan esmer bulgur da tercih edebilecekleriniz arasında. Protein gereksiniminizi ise nohut ve mercimek gibi baklagillerden karşılayabilirsiniz. Kıymalı makarnayı hem karbonhidrat hem de protein ihtiyacınız için tüketebilirsiniz.