Probiyotikler ve prebiyotikler

Özellikle son dönemde kullanımları çok fazla artan probiyotik ve prebiyotikler başta bağırsak sorunları yaşayanlar olmak üzere pek çok kişi için çare olarak görülüyor. Çoğu kez birbiriyle karıştırılan probiyotik ve prebiyotikler nedir, hangi besinlerde bulunur ve faydaları nelerdir?

Probiyotikler​

Probiyotikler, yerleştikleri bağırsak florasını düzenleyip immün sistemini uyararak sağlığı olumlu yönde etkileyen canlı mikroorganizma destekleridir. Probiyotik olarak kullanılan bu bakteriler çoğunlukla Laktobasil ve Bifidobakteri grubuna dahildirler.

Sağlığa olan olumlu etkileriyle dikkatleri üzerine çeken bu organizmalar aynı zamanda besinlerin saklanmasında ve alkol üretiminde fermantasyon amacıyla da uzun zamandır kullanılmaktadırlar.

Probiyotik mikroorganizmalar sağlığa olan olumlu etkilerini, bağırsak duvarına tutunarak ve buradaki boşlukta bulunan besin maddelerinin tüketimi için hasta edici mikroorganizmalar ile yarışarak sağlarlar. Bunlarla beraber antimikrobiyal maddeler de üretirler.

Probiyotik mikroorganizmalar sağlıklı kişilerin bağırsaklarında belirli miktarlarda bulunmaktadır ancak antibiyotik kullanımı, fazla alkol kullanımı, stres, dengesiz ve kötü beslenme, bağırsak ameliyatları gibi etkenler sonucunda bu bakterilerin sayısında azalma meydana gelmektedir.

Bir gıdanın probiyotik grubuna dahil edilebilmesi için uygun canlı mikroorganizmaları içermesi ve sindirim enzimlerinden etkilenmeden kalın bağırsağa kadar canlı ulaşabilmesi gerekmektedir.

Probiyotik besinler

Yoğurt en bilinen probiyotik besinlerdendir. Ancak sanılanın aksine her yoğurt probiyotik değildir, probiyotik olması için yukarıda belirtilen özellikleri taşıması gerekmektedir. Kefir, peynir, ayran, turşu ve benzeri fermente edilmiş besinler de diğer probiyotik besinlerdendir.

Supplement olarak da satılan probiyotiklerin raf ömrü 3-6 hafta arasındadır.

Probiyotiklerin yararları

-Sağlıklı bir sindirim sisteminin oluşmasına katkı sağlarlar ve bağırsak immün sistemini güçlendirirler

-Bazı besin öğelerinin biyoyararlılığının artırılmasını ve vücutta sentezlenmesini sağlarlar.

-Patojen bakterilerinin üremelerine engel olurlar.

-Rötavirüs ishallerinin sürelerini kısaltırlar.

-Laktoz intöleransı (laktoza duyarlılığı) semptomlarının ve bulgularının hafifletilmesinde etkilidirler.

-Serum (kan dolaşımı) kolesterol seviyelerinin düşürülmesine yardım ederler.

-Çeşitli organ kanserlerinin önlenmesinde etkilidirler.

-Ürogenital enfeksiyonların oluşmasını engellerler.

-Crohn hastalığı ve spastik kolon (irritable bowel sendromu) semptomlarının hafifletilmesine yardım ederler.

-Bağırsak florasını düzenleyerek kabızlığın önüne geçerler.

-Alerjik bulgu ve semptomların önlenmesinde yararlıdırlar.

Prebiyotikler

Prebiyotikler, vücudumuzda yararlı olan mikroorganizmaların çoğalmasını, aktivitelerinin artırılmasını sağlayan ve sindirilmeyen besin bileşikleridir. Vücudumuzdaki yararları mikroorganizmalar beslenebilmek için prebiyotiklere ihtiyaç duyarlar.

Bir besinin prebiyotik özellik taşıyabilmesi için bazı özellikleri taşıması gerekmektedir. Bu özellikler şu şekilde sıralanabilir:

-Sindirime dirençli olmalıdır.

-Bağırsak sağlığı üzerine olumlu etkileri olmalıdır.

-Bir ya da birden fazla bakterinin üremesini sağlamalıdır.

-Kolon bakterileri tarafından hidrolize edilebilmelidir.

Prebiyotik besinler

Enginar, buğday, arpa, çavdar, soğan, sarımsak, muz, kuşkonmaz, pırasa ve hindiba en iyi prebiyotik kaynaklar arasındadırlar.

Prebiyotiklerin yararları

-Kalsiyum emiliminde yararlı etkiye sahiptirler.

-Kolon kanseri riskini azaltmaktadırlar.

-Patojen bakterilerin çoğalmasını engelleyebilmektedirler.

-İshal gelişme riskini azaltırlar.

-Serum trigliserid seviyesini düşürmektedirler.