Zeytinyağlı Yaprak Sarma

Zeytinyağlı yaprak sarmanın 100 gramında 96 kalori bulunmaktadır. Zeytinyağlı yaprak sarmanın 1 porsiyonu (130 gr, 4 adet) 125 kaloridir. Zeytinyağlı yaprak sarmanın 100 gramı 17.82 gram karbonhidrat, 3.37 gram protein, 1.32 gram yağ, 1.35 gram lif içermektedir.

Zengin Anadolu mutfağının hem faydalı hem lezzetli yiyeceklerinden biri olan yaprak sarması ülkemizde iklim şartlarının elverişli olması sebebiyle hemen her bölgede yetişebilen asma yaprağının, iç harcı ile sarılmasıyla elde ediliyor. 

Yaprak sarmanın faydaları nelerdir? 

Besin değerleri açısından oldukça zengin bir yapıya sahip olan yaprak sarması güçlü bir vitamin deposu. Bol miktarda A, C, ve K vitamini içeren bu yiyecek içeriğinde kalsiyum, lif, potasyum, demir ve bakır mineralleri de barındırıyor. Varis tedavisinde uzun yıllardır tavsiye edilen bitkilerden biri olan asma yaprağını kaynatıp bir fincan tükettiğinizde varislerin zamanla iyileşmeye başladığını görebilirsiniz. Ruh ve beyin sağlığına da faydaları olduğu bilinen asma yaprağı hafızayı güçlendirerek unutkanlık problemine iyi gelebiliyor. Demir içeriği sayesinde yeni hücreler üreterek kansızlığa iyi geldiği ispatlanmış olan asma yaprağı yaraların iyileşmesinde de pay sahibi. İltihaplı bir yaranın üzerine konulan asma yaprağı yaradaki mikrobu kırarak iltihabın dışarı atılmasına yardımcı oluyor. Ayrıca A vitamini içeriğiyle göz sağlığını korumada da rol üstleniyor.

Faydaları saymakla bitmeyen asma yaprağının bağışıklık sistemini güçlendirdiği, sindirim sorunlarına iyi geldiği, bağırsaklarda oluşabilen yaraları tedavi ettiği ve sarılık tedavisinde kullanıldığı da birçok kaynakta belirtiliyor. Böbrek ve safra kesesi taşlarının düşürülmesine de yardımcı olan asma yaprağı aynı zamanda alkol ve sigara bağımlılığının azaltılmasına katkıda bulunan bir bitki. Vücut direncini artıran ve eklem ağrılarını gideren bu besin kaynağı yorgunluk hissini azaltıyor ve vücuda ihtiyaç duyduğu enerjiyi veriyor. Anadolu'da genellikle salamura yapılarak kullanılan asma yaprağını yoğun tuz içeriği nedeniyle suda beklettikten sonra tüketmek, yüksek tansiyon sorununun oluşmasını engellemek için tavsiye ediliyor. Salamura asma yaprağını tüketirken tuz oranı mutlaka dikkate alınmalı. Ayrıca salamura asma yaprağı yüksek oranda sodyum içerdiğinden sodyuma alerjisi olan veya tüketmesi yasak olan kişilerin doktora danışarak yemesi önemle belirtiliyor. 

Yaprak sarmanın tarihçesi

Türk mutfağının sahip olduğu en önemli değerlerden biri olan yaprak sarmanın tarihi Orta Asya Türklerine kadar dayanıyor. Anadolu'ya ait olduğu bilinen yaprak sarma Yunanistan, Ermenistan, Gürcistan, Makedonya, Macaristan, Karadağ, Romanya gibi ülkelerde de severek yeniyor. Osmanlı saray mutfağında da yaprak sarmanın yer aldığına dair bilgiler bulunuyor. Yaprak sarmanın çeşitleri de iç harcının Anadolu'nun her yöresinde farklı bir şekilde yapılmasıyla zamanla zenginleşti. Bazı yörelerde yaprak sarma dereotlu, cevizli, etli olarak tüketilirken bazı yörelerde baharatlı veya zeytinyağlı şekilde tercih ediliyor. 

Asma yaprağı nasıl yetiştirilir? 

Sarmaşık bitki türlerinden biri olan asma yaprağı üzüm üretilen tüm bölgelerde yetişebiliyor. Özellikle Akdeniz ve Ege'de yoğun olarak yetiştirilen asma ağacının nadiren Karadeniz ve İç Anadolu Bölgesi'nde de yetiştiği biliniyor. Maki iklimini çok seven asma ağacı genellikle Akdeniz bağlarında ve bahçelerinde yetiştiriliyor. Asma ağacını evinizin balkonu varsa kendiniz yetiştirebilir, taze asma yaprağı elde ederek nefis sarmalar yapabilirsiniz. Asma ağacı 60 cm genişliğe sahip olan dayanıklı saksılara ekilmeli. Fidesini üzüm çekirdeklerinden elde edebileceğiniz asma yaprağını hazır asma fidelerinden satın alarak da büyütebilirsiniz.

Fide yetiştirmek için en uygun zaman ilkbahar ayları ile yaz aylarından haziran. Ayrıca asma ağacının günde 6 saat güneş ışığı alması yeterli. Fakat uzun müddet aynı noktada aşırı güneş ışınına maruz bırakılmamalı. Saksıda yetiştirilen asma ağaçlarının doğru şekilde büyümesi için en önemli nokta destek çubukları. Üzüm destek çubukları kullanarak asma ağacınızı destekleyebilir, onun çubuğa sarılışını gözlemleyebilirsiniz. Öte yandan asma yaprağının toprağı her zaman nemli olacak kadar sulanmalı. Ayrıca belirli aralıklarla gübreleme işlemleri yaparak serpilip gelişmesini sağlayabilirsiniz. Soğuk iklimi olan bölgelerde asma fidesinin kapalı mekanlara alınması gerekiyor. Asma ağacınız en az 2-3 yıl sonra meyve vermeye de başlayabilir. Yaprakları toplamak için en uygun zaman ise yetişip büyümeye başladıkları ilkbahar ve yaz ayları.

Yaprak sarma hangi mevsimde yenir? 

Taze yaprak sarma yemek için en doğru zaman asma yaprağının yeni oluştuğu ve geliştiği ilkbahar ayları. Bunun dışında yaz aylarında ya da ilkbaharda aldığınız asma yapraklarını salamura yaparak kış mevsiminde de kullanabilirsiniz. Dolayısıyla yaprak sarma her mevsimde tüketebileceğiniz bir lezzet. Anadolu'da hemen her evde görebileceğiniz salamura yaprak stokları kış aylarında asma yaprağının bulunmaması nedeniyle hazırlanıyor. Bunun dışında salamuraya ayıracak vaktiniz yoksa hazır salamura edilmiş asma yapraklarını marketlerden veya manavlardan satın alabilir, evde kendi yaprak sarmalarınızı hazırlayabilirsiniz.

Asma yaprağı seçerken nelere dikkat edilmeli? 

Asma yaprağı seçerken dikkat edilmesi gereken ilk konu yaprakların genişliği. Eğer zeytinyağlı yaprak sarma yapacaksanız geniş yaprakları, etli yaprak sarma yapacaksanız küçük yaprakları tercih etmelisiniz. Asma yaprağı alırken dikkat edilmesi gereken ikinci konu yaprakların üzerinde yırtıklar veya delikler olup olmadığı. Yaprakların çoğunda yırtık varsa satın almamalısınız. Aynı zamanda yaprakların dış yüzeyi canlı ve parlak olmalı. Açık renkli, damarları sert ve seyrek olan yaprak türlerini tercih ederseniz hızlı ve yumuşak bir şekilde pişeceklerdir. 

Asma yaprağı nasıl saklanır? 

Hazır sarılmış ve pişirilmemiş yaprak sarmalarınızı buzdolabı poşetine veya saklama kabına koyarak buzlukta saklayabilir, istediğiniz zaman çıkarıp pişirebilirsiniz. Asma yaprağı ise hemen tüketilecekse poşet yerine kese kağıtlarına konarak buzdolabının soğutucu bölmesinde 7 güne kadar saklanabilir. Aynı zamanda taze yaprakları buzdolabı poşetine koyarak buzlukta 2 ay kadar muhafaza edebilirsiniz. Böylece tüketeceğiniz yaprakları salamura yapmanıza da gerek kalmaz ve yaprağın tuz miktarı da artmamış olur. Fakat uzun süre saklamak istiyorsanız salamura yöntemini kullanabilirsiniz. 

Yaprak sarma nasıl pişirilir? 

Tencerenin zeminini yağlayın ve yaprakların birkaç tanesini zemine serin. Eğer önceden ıslatılmış ve 30 dakika bekletilmiş pirinçlerle iç harç hazırlarsanız hem daha hızlı pişirebilir hem de sarmaların yumuşak ve lezzetli olmasını sağlayabilirsiniz. Ardından hazırladığınız pirinç harcıyla sardığınız yaprakları tencereye boşluk kalmayacak şekilde dizin. Boşluk bırakırsanız yapraklar tencere içerisinde pişerken dağılabilir. Sıkıştırarak dizdiğiniz sarmaların üzerine yeterli miktarda zeytinyağı ilave edin. Daha sonra üzerine ince limon dilimleri koyarak lezzetini artırabilirsiniz. Limonun yanı sıra bazı yörelerde ekşi can eriğinin kullanıldığını da söyleyelim. Daha sonra pişme esnasında tencere üzerine bir adet servis tabağı kapatarak yaprakların dağılmasını önleyebilirsiniz. Üzerini geçecek kadar sıcak su ilave edip kısık ateşte 35 dakika kadar pişirin. Ancak zaman zaman yaprakların daha fazla suya ihtiyacı olup olmadığını kontrol etmeyi de şhmal etmeyin. 

Yaprak sarma nelerle iyi gider? 

Yaprak sarma ve yoğurt bilindiği üzere ayrılmaz ikililerden. Fakat pirinç içeren bir yemek olduğu için hemen her besinle birlikte tüketilebilir. Yaprak sarma sıklıkla ara sıcak olarak da değerlendiriliyor. Şalgam, ayran ve diğer meşrubat türleri yaprak sarmanın yanında tercih edebileceğiniz içecek çeşitlerinden. 

Yaprak sarma yerine ne kullanılabilir? 

Eğer yaprak sarma tüketemiyorsanız diğer dolma türlerini tercih edebilirsiniz. Lahana dolması, biber dolması, ıspanak sarması, pırasa dolması gibi C vitamini bakımından zengin olan dolmalar yönelebileceğiniz alternatiflerden. Bu dolma türlerinin iç harçları da hemen hemen yaprak sarmanın harcıyla aynı şekilde hazırlanıyor