Stresin iyisi de varmış!
Stresli bir insan mısınız? Stresiniz mi sizi, siz mi stresinizi yönetirsiniz? Stresin olumlu bir kavram olarak kullanılabileceğini söylesek ne düşünürsünüz? Kafamızda yine deli sorular… Gelin bu soruları birlikte cevaplayalım.
Çok fazla ya da yanlış türde bir stresin sağlığımız başta olmak hayatımızın pek çok noktasını olumsuz etkilediğinin hepimiz farkındayız fakat stres doğru kullanıldığında hayatımızda olumlu bir güç haline gelir, bizi odaklanmış, uyanık ve oyunun içinde tutar. Her şey stresin türüne, onunla nerede, nasıl tanıştığımıza, tanışmaya ne kadar hazır olduğumuza ve onu nasıl gördüğümüze göre değişir.
Stres nedir?
İnsanlar genellikle stresi tehlikeli ve ölümcül bir şey olarak düşünürler. Ancak stres, bizi tehdit altında hissettiren veya dengemizi bir şekilde bozan olaylara verilen normal bir fizyolojik tepkidir. Tehlikeyi hissettiğimizde fiziksel, zihinsel veya duygusal savunmalarımız stres tepkisi olarak bilinen hızlı, otomatik bir süreçte yüksek vitese geçer. Yani stres tepkisi, vücudun bizi koruma şeklidir. Acil durumlarda, stres sizin veya başkalarının hayatını kurtarabilir. Örneğin kazayı önlemek için frene basmamız bir stres tepkisidir. Aynı zamanda zorluklarla başa çıkmak için yükselmenize yardımcı olur. Bir sunum esnasında sizi keskin tutarak konsantrasyonunuzu artıran stres tepkisidir. Yani düzgün çalışan bir stres tepkisi sizin odaklanmış, enerjik ve uyanık kalmanıza yardımcı olur. İyi stres sizi konfor bölgenizden çıkarır. İyi stres, öğrenmenize, büyümenize ve güçlenmenize yardımcı olur. Örneğin, bir roller coaster'a binmek eğlenceli ve heyecan vericidir. Kısa bir süre sürer ve daha sonra kendinizi coşkulu hissedersiniz. (Yani, roller coaster'ları seviyorsanız.)Egzersiz, başka bir iyi stres şekli olabilir. Biraz rahatsız hissedersiniz ama sonra kendinizi iyi hissedersiniz.
İyi stres:
Kısa ömürlüdür.
Nadirdir.
Hızlı bir şekilde biter. (Birkaç dakika veya saat içinde)
Olumlu bir yaşam deneyiminin parçası olabilir.
Harekete geçmeniz için size ilham verir.
Sizi geliştirmeye yardımcı olur - sizi daha önce olduğunuzdan daha iyi hale getirir.
‘Peki efendim stres bu kadar iyi bir şeyse bizlere her zaman niye bu kadar kötü yanı anlatıldı?’ derseniz size hak veririz. Evet işte bu anlattıklarımız, sizlere bahsettiğimiz ‘iyi stres’ ancak belirli bir noktanın ötesinde, stres yardım etmeyi bırakır adeta ‘benden bu kadar ‘ der ve sağlığınıza, ruh halinize, üretkenliğinize, ilişkilerinize ve yaşam kalitenize zarar vermeye başlar. Diyelim ki roller coaster'a sürekli biniyorsunuz ya da günde 4 saat ağırlık kaldırıyorsunuz. Şimdi o kadar eğlenceli görünmüyor, değil mi? Bu artık kötü stres veya sıkıntıdır.
Kötü stres:
Uzun sürer.
Kroniktir.
Olumsuz, iç karartıcı ve moral bozucudur.
Sizi psikolojik olarak felç eder.
Sizi daha önce olduğunuzdan daha kötü durumda bırakır.
Şimdi sizlerden elinize bir parça kağıt almanızı istesek ve vücudunuz, zihniniz ve duygularınız üzerinde stres yaratabilecek şeyler yazmanızı istesek… Listenizde neler neler olurdu kim bilir, belki bir arkadaşınızla yaşadığınız bir sorun, belki gittiğiniz toplantının iyi geçmemesi, ailevi problemleriniz, ekonomik sıkıntılar, işe gitmek için erken uyanmak… Çoğu insan gibiyseniz, bu birleşik yaşam stresleriyle sırtınızda büyük yükler taşıdığınızı düşünebilirsiniz. İşte bu yükler aslında bizim için strese neden olabilecek her şeyin kümülatif toplamı yani ‘allostatik yükümüz’ olarak bilinir.
Günlük hayatta iyi stres, kötü stres ayrımını yapmak, onları dengede tutabilmek ve allostatik yükünüzü yönetebilme çok önemlidir.
Sağlıklı, üretken ve tatmin edici bir yaşam sürmek için allostatik yükünüzü yönetmelisiniz.
İşte vücudunuzun mutlu kimyasallarını artırmak, "dinlenme ve sindirme" sinir sisteminizi aktive etmek ve stres direncinizi oluşturmaya başlamak için hemen yapabileceğiniz bazı aktiviteler:
rahatlatıcı bir yürüyüş (özellikle dışarıda)
doğada olmak
ılımlı güneş ışığı almak
rahatlatıcı müzik dinlemek
farkındalık pratiği ve meditasyon
masaj
derin nefes almak
gülme
sevilen birine veya evcil hayvana sarılmak
yoga, nazik hareketlilik ve / veya yavaş germe egzersizleri
nazik yüzme veya suya daldırma (spa küveti gibi)
saunada dinlenmek
fiziksel, rekabetçi olmayan oyunlar oynamak
yeşil çay içmek
Başka bir deyişle, stres gidermeyi kasıtlı olarak rahatlamayı kovalamak olarak düşünün. Stres zihni, bedeni ve davranışı birçok yönden etkilediğinden, herkes stresi farklı şekilde yaşar. Her birimizin fiziksel veya psikolojik olsun, benzersiz bir "iyileşme bölgesi" vardır ve iyileşme bölgemiz birkaç faktöre bağlıdır.
Unutmayın stresin kendisi kadar önemli olan, onu nasıl algıladığınız ve ona nasıl tepki verdiğinizdir. Stresinizi yönetebilmeniz dileğiyle…
