Son yılların popüler kuruyemişlerinden biri olan kaju içerdiği vitamin ve mineraller bakımından besin zincirinin en üst sıralarında yer alıyor. İnsan sağlığına olan faydaları nedeniyle uzmanlar tarafından tüketilmesi önerilen bu kuruyemiş, en beğenilen yemişler arasında. Üretimi oldukça zahmetli olan bu kaju sakızağacıgiller familyasına ait olan ağaçta yetişiyor. Boyu 10-12 metre uzunluğunda olan kaju ağacının meyvesinin ucunda bulunan kaju çekirdeği, lezzeti ve faydaları ile tanınıyor. Orta Amerika’dan yayılan ve tropikal bölgelerde yetişen kaju ağacı önceleri Karayip adalarında ve Haiti’de yetiştirilirken günümüzde Güney Amerika, Afrika ve Asya olmak üzere tropikal bölgelerde de yetiştiriliyor. En çok Vietnam ve Hindistan’da üretimi gerçekleştirilen yemiş Brezilya, Nijerya, Endonezya, Tanzanya, Fildişi Sahili gibi sıcak ülkelerde de üretiliyor.
C, K ve E vitaminleri bakımından zengin olan kajunun %70’i yağ, %19’u karbonhidrat ve %11’i proteinden oluşuyor. Yağ içeriği nedeniyle kilo aldıran bir besin olduğu sanılsa da kandaki iyi kolesterolün (HDL) yükselmesini sağladığı için miktarına dikkat edildiği koşulda kilo kaybını destekleyici olabiliyor.
Zeaksantin içeriği sayesinde UV ışınlarını engellediği için göz sağlığı açısından da faydalı diyebiliriz. Diş çürümesine neden olan bakterilerin de yok olmasına yardımcı olduğu biliniyor. İçerdiği %75 oranındaki çoklu ve tekli doymamış yağ içeriği nedeniyle ise beyin sağlığına iyi geliyor. Oleik ve palmitoleik asit içeriği bakımından zengin olan kaju, kandaki yoğun lipoprotein ve trigliserid seviyesini azaltıyor.
Yüksek magnezyum ve kalsiyum içeriği sayesinde kemik sağlığı açısından oldukça yararlı bir besin. Nasır ve siğilleri iyileştirmede kullanılıyor. Meyvesi ishal kesici olarak da kullanılabiliyor. Afrodizyak etkisi olduğu da biliniyor. Kajunun yara iyileştirici özelliği ile birlikte ateş düşürmede de kullanılabiliyor. Ayrıca kaju meyvesi sahip olduğu bakır sayesinde bir insanın günlük bakır ihtiyacının yarısını karşılıyor.
Antioksidan ve antibakteriyel özellikleri sayesinde ise mide ülseri ve gastrit tedavisinde etkili diyebiliriz. Kaju yağı akneler üzerine sürüldüğünde akneleri iyileştiriyor. Cildin nem dengesini korumaya yardımcı oluyor. E vitamini bakımından zengin olduğu için de cildi besliyor ve yaşlanma belirtilerini geciktiriyor.
Portekiz ve İspanyollar tarafından Doğu Afrika ve Hindistan kıyılarına 15. ve 16. yüzyılda götürüldüğü tahmin edilen kajunun, Amerika’nın keşfinden önce bölgenin yerlileri tarafından kullanıldığı biliniyor. Ekvator bölgelerinde doğal olarak yetiştiği bilinen kajunun Portekizli denizciler tarafından keşfi ile başlayan serüveni, zamanla tüm tropikal bölgelere yayılıyor. Her iklimde yetiştirilmesi mümkün olmayan kaju meyvesi, her ülkede farklı dönemlerde toplanıyor.
Üretimi genel olarak tohumla yapılan kaju ağacı sıcak bölgeleri seviyor. Soğuk bölgelerde yetişmeyen ve kuraklığa dayanıklı olan ağaç, 5 yaşında meyve vermeye başlıyor. 25 yıllık bir kaju ağacı ortalama 15 kg meyve verebiliyor. Hindistan’da Mayıs ayında hasat edilen kaju, Brezilya’da Ekim ayında toplanıyor. Toplanan kaju meyvelerinden ayrılan kaju çekirdekleri kırılarak çeperinden ayrılıyor ve kavrularak paketler haline getiriliyor. Tek tek meyvesinden ayrılarak elde edilen kajunun toplanma aşaması ve sonraki işlemler oldukça zorlu. Kıvrımlı bir yapıya sahip olan yemiş, son yıllarda artan popülaritesi ile Türkiye’de de yetiştirilmeye başlandı. Ancak iklim bakımından uygun koşulların azlığı nedeniyle yalnızca belirli bölgelerde yetiştirilebiliyor. Akdeniz bölgesi bol yağış aldığı ve genel olarak sıcak olduğu için kajunun yetiştirilmesi için oldukça elverişli diyebiliriz.
Kuru yemiş olarak tüketilen fasulye biçimli bu besin yemeklerde de kullanılabiliyor. Metabolizmayı hızlandırıcı etkisi nedeniyle özellikle kış aylarında tüketilmesi önerilen kaju lezzeti ile çocukların da en sevdiği çerezler arasında yer alıyor. Kıvrımlı yapısı ile çocukların ilgisini çeken kaju, sahip olduğu vitamin ve mineraller ile çocukların günlük selenyum, bakır, protein, fosfor, magnezyum ve kalsiyum ihtiyacını büyük oranda karşılıyor. Sahip olduğu sağlıklı doymamış yağlar sayesinde özellikle diyet yapanlar için ideal olan kaju yemişi, kışın hareketsiz kalan bünyelerde metabolizmayı hızlandırması için kullanılabiliyor. Salatalardan çerez tabaklarına her öğünde tüketilebilen kajunun faydalarının bilinirliğinin artması son yıllarda ülkemizde de daha fazla tüketilmesini sağladığını söylersek hiç de yalan olmaz.
Kaju, ülkemize ithal olarak geldiğinden genel olarak ambalajlı paketler halinde satılıyor. Son tüketim tarihine ve hijyenik koşullarda paketlenip paketlenmediğine dikkat edilmeli. Seçimi konusunda herhangi bir özel kriter bulunmayan kajunun açık şekilde satın alınması durumunda saklama koşullarına dikkat etmek gerekebiliyor. Bu şekilde alınan kajunun plastik kaplarda tutulmadığından emin olmak en önemli konu. Yağlı bir yemiş olduğundan bakteri üreme olasılığının yüksek olması dolayısıyla satın almadan önce sağlıklı koşullarda saklandığı bilinmeli. Kaju yemişi kavrulmuş olarak yendiği gibi yaş olarak da tüketilebiliyor.
Kajunun muhafaza edilmesi, içerdiği yüksek yağ oranı dolayısıyla diğer kuru yemişlerden farklı diyebiliriz. Diğer kuru yemişler ile birlikte karışık olarak tutulmaması gereken bu yemiş, serin ve kuru ortamlarda saklanmalı. Sıcak yaz günlerinde buzdolabında muhafaza edilebilen kaju, kış aylarında ise buzdolabı dışında bulundurulabiliyor. Nemli ortamlardan uzak tutulması gereken yemişin saklandığı kabın da aralıklı olarak neminin alınması gerekiyor. Kaju yemişi, vakumlu hijyenik kaplarda muhafaza edilebileceği gibi cam kavanozlarda da saklanabiliyor.
Kaju, çiğ ya da kavrulmuş şekilde salatalarda ve çeşitli yemeklerde kullanılabiliyor. Tercihe göre yemeğe pişirme aşamasında eklenebileceği gibi pişirme sonrasında da ilave edilebiliyor. Çiğ kaju satın alındıktan sonra yağsız tavada kısık ateşte kavrularak yenecek kıvama getiriliyor. Tercihe göre değişen kavurma süresinde aşırıya kaçmamak ve yemişin yanmasına engel olmak en önemli ayrıntı. Kavurma aşamasından sonra doğal olarak soğutulması sağlanan kaju yemişlerinin kuru bir şekilde saklanması ile istenilen zamanda tüketilebiliyor.
Çerez tabaklarının gözde yemişlerinden olan kaju, tüm çerez çeşitleriyle birlikte tüketilebileceği gibi sade olarak da yenebiliyor. Kilo problemi yaşamayan kişilerin kendi avuç miktarı kadar kaju tüketmelerinde bir sakınca olmadığı belirtiliyor. Diyet yapanlar için belirli bir tüketim sınırlaması olmasa da kilo problemi yaşamayan kişilerden daha az yemeleri gerekiyor. Yağ yakıcı özelliği olsa da her besinde olduğu gibi fazla miktarlarda tüketilmemesi önerilen kaju, yaz salatalarının üzerine serpiştirilerek lezzetli bir tabak elde edilebiliyor. Çocuklarınızın beslenme çantaları için ideal bir seçenek olan kaju, atıştırmalık olarak da mükemmel bir alternatif. Evde kendinizin yaptığı kaju ezmesi ile hazırlayacağınız ekmek dilimleriyle kahvaltıda çocuklarınıza küçük sürprizler yapabilirsiniz.
E-bülten grubumuza hoş geldiniz :)