Lezzeti ve hafifliğiyle bilinen sütlaç Türk tatlıları arasında oldukça sevilen ve tarihçesi çok eskilere dayanan bir tatlı. Yediden yetmişe severek tüketilen sütlaç sofralarımızı süslerken, beraberinde bize birçok faydalı besin değerini de kazandırıyor.

Sütlacın faydaları nelerdir?

Sütün pirinç ile buluşmasıyla ortaya çıkan sütlaç içeriğindeki besin değerleriyle oldukça faydalı bir besin kaynağı. Tüm yaş grupları için gerekli olan süt, pirinç ve tarçın sayesinde vitamin, protein ve kalsiyum bakımından oldukça zengin. Bu sayede özellikle çocukların gelişimini olumlu etkiliyor. Fiziksel aktivitelerinizi de destekleyen sütlaç kilo vermenizi kolaylaştırıyor. Bu yüzden nadir de olsa diyet listelerine eklenebilen bir tatlı türü. Aynı zamanda egzersizden sonra sütlaç yemek tüm kasları güçlendireceği için spor yapanlar için de oldukça ideal. Beyaz pirincin barındırdığı yüksek lif oranı sindirim sistemi ve metabolizmanız için oldukça önemli. Kaslarda tükenen glikojenin yerine konmasına yardımcı olan pirinç, kaybettiğiniz enerjiyi geri kazanmak adına iyi bir karbonhidrat kaynağı. Bol miktarda süt ise protein ve kalsiyum açısından vücudu besleyerek ihtiyaç duyulan amino asitlerin işlenmesine yardımcı oluyor. Ayrıca sütün içindeki kalsiyum vücuttaki yağlanmayı azaltarak kilo kontrolü sağlıyor. Mineral açısından zengin olan sütlaç, içeriğindeki A vitamini ve çinko ile önemli bir cilt koruyucu. Sütlaç sayesinde cildinizin yıpranmasını ve yaşlanmasını geciktirerek nem dengesini sağlayabilirsiniz. Uzmanlara göre özellikle yetişkinler, çocuklar, hamile ve emziren kadınlar belirli periyotlarda sütlaç tüketmeli. Sütlacın içindeki tarçın kan basıncının düşürülmesine, soğuk algınlığının tedavi edilmesine ve kolesterolün düşürülmesine yardımcı. Aynı zamanda şeker hastalığı riski en aza inerken, antioksidan özelliği sayesinde sindiriminize yardımcı oluyor. Ayrıca bol tarçınlı bir sütlaç içeriğindeki tarçın ve pirinç sayesinde vücudu sakinleştirici özelliğe sahip.

Sütlacın tarihçesi

Hafif bir tatlı olan sütlacın Türk mutfağına özgü olduğu bilinmekle beraber bazı kaynaklarca farklı ülkeler tarafından keşfedildiği belirtiliyor. Batı ve Kuzey ülkelerinin mutfaklarında da yer alan sütlaç özellikle İskandinavya ülkeleri ve Rumeli bölgesinde çeşitli sunumlarla servis ediliyor. Tarihte ilk olarak 15. yüzyılda tıbbi kitaplarda ve Kaygusuz Abdal’ın şiirlerinde yer alan sütlaç tatlısı sütlü pirinç veya sütlü aş adıyla kendine saray sofralarında yer bulmuş. Sütlü aş sözcüğü zaman içerisinde değişime uğrayarak sütlaç halini alıyor. Divan-ü Lügat-it Türk’te “Uwa” ismine denk gelen sütlacın ortaya çıkış hikayesi ise bir hayli ilginç. Zamanında midesi rahatsızlanan ve konak sahibi olan bir adama pirinç, süt ve şeker karışımıyla yapılan bir yiyecek olan sütlü aş sunuluyor. Sütlacı ilaç niyetine yemesiyle birlikte sütlaç ortaya çıkmış oluyor. Ancak bazı kaynaklarda sütlacın bir Orta Asya tatlısı olduğu ve ülkemize İpek yolu kervanları ile geldiği bilgisi de karşınıza çıkabilir. İtalyan mutfağına da giren sütlaç Papa V. Pius'ın 1570'de verdiği bir ziyafetin üçüncü yemeği olarak sunulmuş.

Sütlaç yerken nelere dikkat edilmeli?

Sütlaç içerisindeki sütten dolayı kolay bozulabilen bir tatlı. Bu nedenle tüketirken dikkatli olmak gerekiyor. Sütlacın bozuk olup olmadığını bakarak, koklayarak ya da tadarak kolaylıkla anlayabilirsiniz. Bozuk olan bir sütlaç içerisindeki sütten dolayı beyaz noktacıklar meydana getirip rengini kaybederek tadını ekşitiyor. Taze malzemelerden yapılması gereken sütlaç bayat bir sütle yapıldığında çabucak bozularak istenilen kıvamı almıyor. Ayrıca bozuk sütün bakteri üretmesi sebebiyle sağlığınıza ciddi zararları var. Malzemelerin tazeliği kadar nasıl muhafaza edildiği de gözünüzden kaçmaması gereken bir detay. Oda sıcaklığında, nemli ortamda ya da güneşe maruz kalan yerlerde saklanan sütlaçları asla tüketmemelisiniz. Sütlaç satın alırken buzdolabı gibi serin ortamlarda saklandığından emin olmalısınız.

Sütlaç nasıl saklanır?

Sütlaç süt ile yapılan bir tatlı olduğu için birkaç gün içerisinde tüketmelisiniz. Sütlacın bozulmadan tazeliğini uzun süre koruyabilmesi ve besin değerini kaybetmemesi için doğru bir şekilde muhafaza edilmesi gerekiyor. Hazır aldığınız ya da evde yaptığınız sütlacı en kısa zamanda 4 ile 6 derecede arasındaki buzdolabınıza yerleştirmelisiniz. Sütlacı saklarken küçük kaselere koyarak tazeliğini koruyabilirsiniz. Koku çekmemesi ve bakteri oluşturmaması için mutlaka üzeri streç film ile ya da sıkı bir kapak ile kapatılmalı. Pirinç, süt ve şekerden yapılan sütlacı buzdolabında ortalama 2 ila 3 gün arasında rahatlıkla saklayabilirsiniz. Ancak bu süre dolduğunda sütlacın içindeki pirinç bayatlamaya başlıyor ve sulanma meydana gelerek tatlınızın tadını bozuyor. Uzmanlar sütlaç gibi içerisinde süt bulunan tatlıların günlük olarak ya da bir sonraki gün tüketilmesini tavsiye ediyorlar. Sütlacı bakteri üretmemesi için asla dondurucuda saklamamalı, oda sıcaklığında bırakmamalısınız. Buzdolabında muhafaza ettiğiniz sütlacı en geç 3 güne kadar tüketmelisiniz.

Sütlaç nasıl yapılır?

Türk mutfağında yer alan sütlü tatlılar içinde en çok tercih edilen sütlacın yapımı oldukça basit. Ancak iyi bir kıvam tutturmak için bazı püf noktalara dikkat etmeniz gerekiyor. Kıvamı herkesin zevkine göre değişse de genelde kabul gören ve beğenilen kıvam, pirinç tanelerinin çok sert olmamak kaydıyla tek tek ağza gelmesi. Sütlacınızın daha lezzetli olmasını isterseniz açık süt almalısınız. Aynı zamanda manda ve inek sütünü birleştirerek de sütlacınızın lezzetini arttırabilirsiniz. Sütlaç için malzemeler: 1 litre süt, 1 su bardağı soğuk su, 1 su bardağı toz şeker, 1 paket vanilya ve 2 çay bardağı pirinç. Pirinçleri iyice yıkadıktan sonra derin bir tencereye koyun. Daha sonra üzerine 1 su bardağı soğuk su ilave ederek kaynamasını bekleyin. Pirinç ve su kaynamaya başladığı zaman ocağın altını kısın. Pirinçler yumuşayıncaya kadar ara sıra karıştırmaya devam edin. Pirinçler suyunu çekip yumuşadığı anda ise üzerine sütünüzü ilave edin ve yüksek ateşte kaynamaya bırakın. Ancak dibinin tutmaması için karıştırmaya devam edin. Süt kaynamaya başladığında ocağın altını kısın ve yaklaşık 20 dakika boyunca kısık ateşte pişirin. 20 dakika sonunda tencereye şeker ve vanilya ilave ederek 5 dakika daha karıştırın. İyice kaynadıktan sonra ocaktan alın. Sütlacı kaselere doldurduktan sonra oda sıcaklığında soğumaya bırakın. Oda sıcaklığına gelen sütlaçları buzdolabına yerleştirerek soğutun. Servis edeceğiniz zaman üzerine toz tarçın serpin.