Baharın müjdecisi olan papatyalar güzellikleriyle herkesi büyülediği gibi kurutulup çay olarak kullanıldığında da tam bir şifa kaynağı oluyor. Genellikle beyaz renkli taç yapraklarıyla masumiyetin de sembolü sayılan papatyaya Küçük Asya ve Doğu Avrupa topraklarında sık rastlanıyor. Doğada kendiliğinden çıkan ve aslında yabani bir bitki olan papatya ılıman iklimde yetişiyor. Ülkemiz dışında Almanya, Fransa, Belçika, Macaristan ve Yunanistan’da da papatya üretimi yapılıyor.

Papatya aynı zamanda bir sanayi bitkisi olarak kullanılıyor. Papatya çiçeklerinden elde edilen papatya yağı güzellik, sağlık, kozmetik başta olmak üzere pek çok sektörde kullanılıyor. Sağlık üzerinde olumlu etkileri olduğu bilinen papatya, ülkemizde de çay olarak yoğun bir biçimde kullanılıyor.

Papatya çayı nasıl yapılır?

Papatya çayının, diğer tüm bitki çaylarında olduğu gibi sadece sıcak su ekleyerek ve kaynatılmadan demlenmesi öneriliyor. Çünkü bitki, kaynatma işlemi sırasında faydalarını kaybediyor.

Papatya çayı hazırlamak için 2-3 yemek kaşığı kurutulmuş papatya ve sıcak su yeterli. Papatya çayı için papatyanın sadece çiçek kısmını tercih etmelisiniz. Kuru papatya çiçeklerinin üzerine yaklaşık yarım litre kaynamış su ilave edip 5 dakika kadar demlenmeye bıraktığınızda papatya çayınız hazır olacaktır. Demlenen papatya çayını süzdükten sonra sıcak olarak içmelisiniz. Çayınızı lezzetlendirmek için limon ve bal ilave edebilirsiniz.

Arzu ederseniz papatya çayı ile göz çevrenize sıcak kompres yapabilirsiniz. Diş ve diş eti sağlığınız için ise soğuduktan sonra papatya çayınızı ağız temizleme suyu olarak kullanabilirsiniz. 

Papatya çayının faydaları

• Hafif içimi ve hoş kokusu ile severek içilen papatya çayı mide ve gaz sancılarına iyi gelmesiyle biliniyor. 

• Papatya bitkisi apigenin maddesini içerdiği için regl dönemlerinde yaşanan sancılara iyi geliyor. Bu dönemde içilen papatya çayı, karın ağrılarını ve kramplarını azaltıyor, bedensel ve ruhsal rahatlama sağlıyor.

• Papatyanın demlenmesiyle açığa çıkan ve bir tür benzodiazepin etkisi gösteren madde, uyku tetikleyici olarak biliniyor ve çok daha rahat uyumanıza yardımcı oluyor. Zihni rahatlatıyor ve bedeni dinlendiriyor. Ayrıca sakinleştirici özelliği  bulunan papatya çayı, stresli dönemlerde içildiğinde stresi ve kaygıyı azaltıyor.

• Mikrop öldürücü ve antioksidan özelliği ile idrar yolları enfeksiyonu için tercih edilen papatya çayı, mikropları öldürüyor ve idrarın sökülmesine yardımcı oluyor. Bu özelliği ile papatya çayının ateşin düşürülmesine de yardımcı olduğu biliniyor.

• Vücudunuza sağladığı faydalar kadar cilt ve saç sağlığı için de kullanılan papatya çayı, saçların sağlıklı uzamasına yardımcı oluyor ve cilde parlaklık veriyor.

• Özellikle kır papatyalarının içeriğindeki bir diğer madde olan herniarin sayesinde papatya çayı karaciğeri koruyor. Herniarin ile birlikte sinapik asit de içeren bu çay, karaciğerin daha sağlıklı çalışmasını sağlarken, detoks etkisi ile karaciğer yağlanmasını önlemeye yardımcı oluyor.

• Mide asiditesini dengeleyip ülser tedavisine yardımcı olarak mideyi koruyor. Anti-inflamatuar özelliği sayesinde bağırsak florasını olumlu yönde etkileyen papatya çayı, ishale karşı da koruma sağlıyor, bulantı ve gaz problemlerine iyi geliyor.

• Anti-inflamatuar özelliğinin yanı sıra iyi bir antiseptik olan papatya çayı, vücut direncinin artmasına yardımcı oluyor ve bağışıklık sistemini güçlendiriyor. Vücudun zararlı bakterilerle ve mikroplarla savaşmasına yardımcı oluyor.

• Papatya çayı ayrıca, cilt hastalıkları tedavisinde deri döküntülerine iyi geliyor, bağırsak iltihabı tedavisinde kullanılıyor, alerji etkilerini azaltıyor, sabah bulantılarını hafifletiyor ve diş eti hastalıklarının önlenmesine yardımcı oluyor.

• Papatya çayı duş suyuna eklendiğinde bedeninize canlılık veriyor, saçlarınızın daha sağlıklı uzamasına yardımcı oluyor. Bir bezle birlikte ağrıyan bölgeye tampon olarak uygulandığında ise ağrıyı azaltıyor.

Papatya çayının zararları

Papatya çayı son derece faydalı bir çay olmakla beraber, etkisi güçlü olduğu için kronik hastalıklara sahip kişilerin doktora danışarak kullanmaları öneriliyor. Özellikle şeker hastaları papatya çayı kullanmadan önce hekimlerine danışırsa çok daha doğru olacaktır.

Papatya, yağ olarak da tercih edilen bitki. Ancak papatya yağının sinir sistemi üzerinde uyarıcı etkisi bulunduğundan, epilepsi hastalarının papatya yağı kullanması tavsiye edilmiyor.

Papatya çayı hormon rahatsızlıkları bulunan ya da hormon dengesizliği yaşayan kişilere de önerilmiyor çünkü papatya çayında strojen hormonu ile benzer etkiler yaratan maddeler bulunuyor.

Tüm faydalarına rağmen, papatya çayı da elbette diğer bitki çayları gibi çok fazla tüketilmemeli ve hiçbir hastalığın tedavisinde tek başına fayda sağlayacağı düşünülmemeli.

Papatyanın yetiştirilmesi ve bakımı

Papatya bitkisi ılıman havaları sevdiği için çiçeklenme dönemi bahar ve yaz aylarına denk gelecek şekilde ekim yapılması öneriliyor. Papatya ekimi sonbahar mevsiminden mart ayına kadar yapılabiliyor. Ekim yapılmadan önce papatya bitkisinin çimlendirilmesi ve yeteri kadar büyüdüğünde yetiştirileceği yere alınması gerekiyor.

Siz de bahçenizde ya da evinizdeki saksılarda papatya yetiştirebilirsiniz. Papatya tohumları toprağın çok derinlerine gömülmemeli, hatta toprağa hafifçe batırarak ekilmelidir. Ancak papatya ekerken, büyüdüğü zaman gelişeceğini hesaba katmalı ve tohumları çok sık ekmemelisiniz. Aksi takdirde fideleriniz gelişecek alan bulamadığından cılız kalacaktır.

Papatya nasıl kurutulur?

Yaz başında, özellikle mayıs-haziran aylarında hasadı yapılan papatyalar kurutulmadan önce sap ve yaprak kısımlarından ayrılıyor. Kurutmak için sadece çiçek kısmı kullanılan papatyalar, temiz bir örtü üzerine ince bir kat halinde seriliyor ve güneşte kurumaya bırakılıyor. Yaklaşık bir hafta kadar serili bekletilen papatyaların, zaman zaman ters yüz edilerek her tarafının eşit şekilde kuruması sağlanıyor. Papatyalar tamamen kuruduktan sonra toplanıyor ve kullanıma hazır hale geliyor.

Papatya çayı alırken nelere dikkat edilmeli?

Papatya topraktan kendiliğinden çıktığı ve ülkemizin ılıman iklime sahip olan hemen her yerinde yetiştiği için kurutulmuş papatya alırken son derece dikkatli davranmak gerekiyor zira otoyol kenarlarında yetişen ve buralardan toplanan papatyalar faydadan çok zarar verebiliyor. Yoğun egzoz dumanına maruz kalarak yetişen papatyalar sürekli bu gazı almış oluyor ve zehirli maddeler papatyaya karışıyor. Aynı şekilde, papatyanın kurutulduğu yer de son derece önem taşıyor. Papatya kurutulacak yerin de egzoz gazından, tarımsal ilaçlama yapılan yerlerden, dumandan ve tozdan uzak olması gerekiyor. 

Papatya çayının tarihçesi

Papatya bitkisi çok uzun zamandır şifa ve güzellik kaynağı olarak kullanılıyor. Ayrıca görüntüsünün güzelliğinden dolayı papatya çiçeği pek çok kültürde önemli bir motif olarak kendisine yer buluyor. Papatya çayının tarihi Eski Mısır’a kadar uzanıyor. Tarihsel kaynaklar, Mısır’ın en önemli tanrılarından olan güneş tanrısı Ra için düzenlenen törenlerde papatya çayı ikram edildiğinden bahsediyor. Yine bu dönemde papatya çayı ve papatya yağı mumyalama törenlerinde kullanılıyor.

Roma döneminde de rastlanan papatya çayının, o dönemde şifa kaynağı olarak kullanıldığı ve bazı hastalıkların tedavisinde yer aldığı da biliniyor. Romalıların kuru papatya demetlerini yakarak hoş kokulu bir tür tütsü elde ettikleri de biliniyor.